Kakaibang Kometa Kulay Berde Makikita Mula sa Pilipinas 2023.
00:48.0
Na magbubunyag ito ng isang matinding sigreto
00:52.0
Ang kasaysayan ng kalawakan na dati tinatago
00:56.0
Mayroong mga naniniwala
00:59.0
At marami din namang naghihinala
01:30.0
Ang kulay verde ng kumeta ay unang napansin ng mga eksperto
01:35.0
Nung pangbuwan ng Marso taong 2022
01:39.0
Kaya ito tinawag na Comet ZDF
01:42.0
Dahil na-discover ito sa Zwicky Transient Facility
01:46.0
Isang observatory na pinagsosyohan sa pagitan ng US National Science Foundation
01:51.0
Mga pribadong kumpanya at ilang universidad
01:54.0
Mula sa Amerika, Europa at Asia
01:57.0
Ang ZDF Observatory ay nasa tuktok ng Palomar Mountain Range
02:02.0
Kaya mas malawak ang nakikita sa kalawakan
02:05.0
Tinawag ang Observatory na Time Domain Survey
02:09.0
Dahil saang pagmamasid ng teleskopyo sa kalangitan ay base sa oras
02:13.0
Ang napakasopistikadong teleskopyo ay nakatutok bawat dalawang araw
02:18.0
At nagalabas ng mga datos dalawang beses sa isang buwan
02:22.0
Upang mapag-aralan ang anumang nakita
02:26.0
Ang teleskopyo na gamit ay may room camera
02:30.0
Na pinatatakbo ng isang computer program
02:33.0
Sa madaling sabi, nagagawa nitong suriin ang bilyon-bilyong mga bagay sa kalawakan
02:39.0
Na kahit walang tao na nagpapaandar
02:41.0
Tapos, ang algoritim nito ang nag-iimbestiga
02:45.0
Kung ang isang tuldo ay planeta, bituin, buwan o isang kumeta
02:51.0
Kaya hindi ito pumapalya kahit kapiranggot ang makikita sa napakalawak na kalawakan
02:58.0
Ang pangunahing trabaho ng Zwicky Transient Facility
03:02.0
Ay para makita ang mga bagay sa labas ng ating solar system
03:06.0
Tinawag itong solar o tumutukoy sa araw at system
03:10.0
Dahil sa mga umiikot na planeta, buwan, gas at ano-ano pa
03:15.0
Dahil dito, nahagip ang berdeng kumeta kahit milyong kilometro ang layo
03:21.0
Bukod sa automated ang nasabing teleskopyo
03:24.0
Isa din ito sa mga may napakalapad na lens na gumagamit ng mosaic CCD camera na kaya makita ang northern sky
03:33.0
Ibig sabihin, pumigagala ng isang mga mata sa buong kalangitan
03:38.0
Kita lahat ito sa teleskopyo ng ZDF
03:41.0
Kaya naman nahagip nito ang Comet C2022E3 sa unang pagkakataon, buwan ng Marso, noong isang taong 2022
03:52.0
Tinawag itong C2022E3 dahil sa taong 2022 ito unang nasulyaban
03:59.0
At ang letrang C sa unahan ay tumutukoy naman sa klase ng kumeta
04:04.0
Ang kategoriyang C o non-periodic comets ay yung mga kumeta na mula pa sa Oort Cloud
04:10.0
na ang pag-ikot sa araw ay tumatagal ng ilang libong taon
04:14.0
At ang E3 naman ay dahil sa ito ay pangatlong kumeta na nadiskubre sa unang bahagi ng Marso
04:21.0
Napagalaman ng mga eksperto na ang berding kumeta ay nagmula sa Oort Cloud dahil noong ito ay namataan
04:28.0
Ito ay mula sa itaas ng ating solar system
04:32.0
Ikinamangha ang kumeta sapagkat ito ay dumadaan malapit sa daigdig isang beses bawat 50,000 taon
04:41.0
Ang uning bisita ay mga panahon pa ng Paleolithic Era
04:45.0
Tinawag itong Paleo o Sinauna at Lithic o Bato
04:50.0
Dahil ayon sa mga scientifico, dumaan ang kumetang ZDF sa ating mundo
04:55.0
noong panahon kung saan ang bato ay nagsimulang gamitin bilang kasangkapan
05:00.0
Nagmula ang berding bola ng yelo at alikabok sa kadulu-duluhan pa ng alam nating universo
05:07.0
Dumaan ito sa tabi ng araw kaya hinila ng gravity papunta malapit sa ating daigdig
05:13.0
Ang pinakamalapit na distansya nito sa atin ay tinatayang mga 41 hanggang 43 milyong kilometro
05:20.0
isang daang beses na mas malayo pa sa ating buwan
05:23.0
kaya pinaniniwala ang hindi ito peligro sa ating mundo sa ngayon
05:28.0
Sinabi din nila na malapit lang ito sa daigdig
05:31.0
siyempre dahil pagdating sa kalawakan na may lawak na mga 73 bilyong light years
05:37.0
ang 40 milyong kilometro ay malapit lang
05:41.0
Noong ikalawa ng Pebrero, lumapit ito sa ating solar system
05:45.0
nasilayan ito ng mga nasa itas na bahagi o Northern Hemisphere
05:50.0
pero pababa na ito papuntang Southern Hemisphere
05:53.0
mga isang linggong makikita sa teleskopyo sa bansang Australia
05:57.0
Ibig sabihin lang na makikita rin ito sa Pilipinas
06:04.0
Ano ang Kabuluhan ng Berdeng Kometa?
06:34.0
Dahil sa kakaibang kulay ng kometang ZDF
06:37.0
ito ay napagalaman na mayroong halong diatomic carbon
06:41.0
at dahil sa init ng araw, nagkukulay berda ito habang nasa alapag
06:45.0
Masisilayan ang kakaibang kulay ng kometa mula sa ikaanim ng buwan hanggang mga ikalabing isa
06:51.0
iyan ay kung meron kang magandang teleskopyo at kailangan nasa madilim na lugar ka pupuesto
06:57.0
Kung alam ng isa ang lugar ng Mars sa langit
07:00.0
sa ikasampu o ikalabing isa ng Pebrero, makikita ito katabi ng mapulang planeta
07:06.0
at mula doon, mahirap na itong mamataan
07:09.0
dahil ayon sa mga eksperto, marahil aabutin uli ng 50,000 taon
07:14.0
bago tayo makakita muli ng berdeng kometa
07:18.0
Nakamamahaman ang komet ZDF at kakaiba sa ibang mga lumulutang sa kalawakan
07:25.0
marami ang nagtatanong sa kung ano ang kabuluhan ito sa atin
07:29.0
Ang sagot ay nasa mismong kulay nito na gawa ng diatomic carbon
07:35.0
Kung ikaw ay isang scientifico, siguradong ang kometang ZDF ay isang kakaibang tanawain sa kalawakan
07:42.0
na daragdag sa kaalaman hinggil sa syensya
07:45.0
Buko doon, ang mga kometa katulad ng C2022E3 ay isa na namang pangitay na nagpapalakas sa teoryang panspermia
07:55.0
o ang paniniwala ng kauna-unahang buhay sa mundo ay nagmula sa kalawakan na dala ng mga kometa
08:02.0
Ang carbon ay ang tinatawag na building blocks of life
08:06.0
ibig sabihin, lahat ng may buhay na nasa daigdig o dating nasa mundo ay gawa sa carbon
08:13.0
na ayon sa teorya ay dinala dito ng mga kometa
08:17.0
Kaya marami ang naniniwala na ang buhay ay hindi lamang matatagpuan sa daigdig, pati rin sa ibang planeta
08:26.0
Ito ang sagot ng Astronomy.com sa tanong kung ang buhay sa daigdig ay nagmula nga sa kalawakan
08:33.0
Marami raw astronomers na naghypothesize o nagbigay ng kanilang opinion na ang mga kometa ang nagdala ng buhay dito sa ating mundo
08:42.0
Ito ang tinatawag nilang panspermia theory
08:46.0
Nabanggit din sa Scientific America na nadeskubri sa isang metheorite o isang batong bumagsak sa daigdig noong taong 1969
08:55.0
ang mga building blocks o mga sangkap para magkabuhay sa ating planeta
09:00.0
May mga carbon compound o mga gawa sa carbon ang natagpuan sa kometa ang bumagsak sa Australia
09:06.0
Base din sa ulat na dahil sa natuklasan mas magiging posible na nagsimula ang buhay sa ating planeta dahil sa mga sangkap na dinalaan ng mga kometa ilang milyong taon na ang nakalilipas
09:20.0
Marahil ang mga ulat hinggil sa carbon na pinagmula ng buhay sa kalawakan at sa daigdig ay hindi sangayon sa paniniwalang base sa reliyon
09:29.0
Pero kung iisipin, hindi rin ito kontra sa paniniwala sa isang lumikha. Dahil mayroong mga nagsasabi na ang carbon na nadeskubri sa mga kometa
09:40.0
katulad ng Burden Kometa ng C2022-E3 o ang ZDF, kahindi nangangahulugang otomatik na nanggalinga ang buhay sa kalawakan at hindi sa daigdig
09:52.0
Ayon sa mga scholars, masasabi rin na dahil sagana sa carbon ang kalawakan at ang daigdig, ibig sabihin lamang ay isang sangkap na ginamit ng lumikha upang likhain ng lahat ng bagay sa universo
10:06.0
Isang sikretong nababatid lamang kung ang isa ay may pananampalataya
10:12.0
Anong ara lang mapupulot dito?
10:16.0
Ang pagronda ng Burden Kometa sa Arab ay kinamanghan ng mga eksperto dahil sa kakaibang katangian ng ZDF
10:26.0
Isang beses lamang ito masisilayan sa loob ng 50,000 taon, kaganapang hindi naman pinalampas ng mamamayan
10:35.0
Mababatid rin na marami pa tayong hindi naalalaman at kailangang maunawaan
10:41.0
Marayon sa hinaharap, mabibigang liwanag ang mga katanungan hinggil sa kalawakan
10:46.0
At matatagpuan ang mga scientifico at mga religyoso ang karagdagang kaalaman at katotohanan sa mga bagay-bagay hinggil sa buhay ng tao
10:57.0
Buksan mo ang iyong isip at hayang lumalim pa ng lubusan ng iyong pangunawa sa mga kasaysayang kapupulutan ng maraming aral
11:10.0
Tandaan, katotohanan ng susi
11:14.0
Sa tunay na kalayaan
11:44.0
Sa tunay na kalayaan
12:15.0
Sa tunay na kalayaan
12:24.0
Sa tunay na kalayaan
12:34.0
Sa tunay na kalayaan
12:44.0
Sa tunay na kalayaan
