3 EASY STEPS TO LEARN BAYBAYIN (TUTORIAL BY ANAKNIRIZAL) | How to Write Baybayin?
00:49.8
Ako nga pala si Demi at ngayon pa lang sasabihin ko na hindi ako.
00:56.7
Isa akong manunulat na mas kilala bilang anak ni Rizal.
01:01.3
Hindi ako anak ni Rizal by the way.
01:03.7
At isa akong entusiasm ng Filipino culture.
01:07.3
Nagsusulat kasi ako ngayon kasalukuyan ng isang fantasy epic novel na pinamagatang Ang Huling Binukot
01:13.9
at it's all about ang Filipino mythology and yung mga Philippine gods and goddesses
01:20.6
at kalabilang doon sa pinapromote ko sa story na yun.
01:25.8
Bakit nga ba natin kailangang pag-aralan ang baybayin?
01:30.1
Well, bukod para sa gumawa ng madramang quotes na pamparinig sa mga crush nyo,
01:35.9
maalagang matutong baybayin because it promotes our sense of nationalism
01:40.3
and at the same time, hindi ba napaka-aesthetic na matutunan yung ancient writing system na to.
01:47.5
By the way, if you're watching this video, kindly like the video and share it to your friends
01:53.0
na interesadong matuto ng baybayin.
01:54.7
Pero hindi nila alam kung saan magsisimula.
01:57.6
This video might help.
01:59.0
And if you're not still subscribing, please subscribe to my channel for more awesome content.
02:04.5
Bago tayo magsimula, make sure na nakaredy na yung mga paper nyo at panulat para masabayan nyo ako sa pagsusulat.
02:11.3
May tatlong hakbang akong ituturo sa inyo kung paano mabilis na matutong magsulat at magbasa ng baybayin.
02:18.1
Unang-una na nga dyan, kailangan kabisaduhin nyo yung mga letra.
02:22.4
Kasi once na-familiarize nyo na yung mga sarili nyo sa mga baybayin letters or characters,
02:27.6
sobrang dali na matutunan ng the rest na rules kasi guys, promise, sobrang dali lang nga talaga.
02:32.3
Merong 17 characters ang baybayin.
02:35.0
So sa modern kasi, nagbaba rin na siya, madami na siya eh.
02:38.3
Pero stick lang muna tayo dun sa basics.
02:40.6
So merong 3 na patinig or vowels.
02:52.4
Yung E at I magkaparehas lang.
03:03.6
Ngayon meron naman tayong 14 na katinig or consonants.
03:24.7
Magkaparehas yung da o ra kasi diba may nag-i-interchange sila sa language natin like yung dood, roon.
03:29.9
Pero may modernized version yung ra.
03:31.9
Kasi may mga salita na hindi naman all the time na pagpapalit natin yung da at ra.
03:35.8
So mamaya ituturo ko.
04:07.9
Ulitin ko yung na kasi ang pamit.
04:14.0
Study this video diagnostic so you can see our track.
04:48.2
Ito ang baybayin characters
04:51.0
Punta naman tayo sa ikalawang hakbang
04:54.9
Kunsaan alamin natin ang mga panuntunan
04:57.8
Upang mas maging madami yung mga characters na maaari nating gamitin
05:01.5
Meron tayong tinatawag na kudlit na nilalagay sa mga characters
05:05.6
Upang magkaroon sila ng iba pang mga letra
05:08.4
Katulad na lang ng baby, bobo
05:12.0
Paano nga ba sila nagiging ganon?
05:14.0
So yun yung purpose ng kudlit
05:15.7
Maraming version nga ng mga kudlit at karaniwan sa kanila
05:20.9
Ay yung tudok o kaya yung parang slash
05:24.3
Na nilalagay sa itaas or sa ilalim
05:28.1
Dahil dun tayo sa mas basic lang
05:31.1
At sa karaniwang ginagamit ng modern baybayin
05:33.9
Dun lang tayo muna magfocus sa tudok at saka sa slash
05:37.2
Para maging A at E nilalagay ang kudlit sa itaas
05:43.0
Sa itaas ng character
05:45.6
Sa modern, dun kasi sa lumang version ng
05:51.8
Actually, isa lang yung kudlit na ginagamit
05:53.9
Tudok lang talaga or yung parang slash
05:56.4
Pero sa modern, para mas madaling natin
05:58.9
Madistinguish yung salita
06:00.0
Ang ginawa nila is ganito
06:01.6
Para sa B, nilalagay sa itaas
06:04.5
Nilalagay nila ang tudok
06:05.8
At para sa D, nilalagay nila ng
06:11.5
So tatandaan nyo lang kapag E or E
06:14.4
Nilalagay ng kudlit sa itaas
06:16.4
At para naman sa O at U
06:18.7
Nilalagay nyo yung kudlit
06:21.5
Ganun din yung sa modern version natin
06:24.0
Para may distinction yung
06:31.0
At para naman makancel natin yung mga patinig
06:35.0
Mayroon silang tinatawag na
06:36.8
Birama or pamatay patinig
06:38.8
Yung birama actually pwede siyang
06:42.6
X na nilalagay sa ibaba
06:44.6
Para makancel yung vowel
06:45.6
Like for example, ito
06:47.6
Instead, hindi na siya na ba
06:50.5
As in, nakancel na yung patinig niya
06:53.5
Diba, napakadali lang ang tandaan
06:55.5
Kapag kudlit sa itaas
07:01.5
At para makancel yung patinig
07:03.5
Tatandaan nyo, lalagyan ng pamatay patinig na
07:05.5
Birama na X or Cross
07:09.5
Ang sumunod na pamuntunan naman ay
07:11.5
Ang pinakapalagi nyong tatandaan
07:13.5
Walang iba kundi ang
07:15.5
Kung anong midkas
07:18.5
Ito na yung sa part na
07:19.5
Ito na yung sa part na
07:20.5
Ay susulat mo na mismo
07:21.5
Yung karakter ng baybayin
07:23.5
Kung ang ibig sabihin yan
07:25.5
Kung paano mo binibigkas
07:26.5
Is kung ganun mo siya ibabaybay
07:36.5
So, paano ba siya binabaybay?
07:46.5
Mali yung isa-isahin mo yung letra niya
07:49.5
Like the English alphabet
07:53.5
Ngayon, maaaring niyo itanong
07:55.5
Paano yung mga English word?
07:56.5
Kasi lalo na ngayong modernong panahon na tayo
07:59.5
Super modern na tayo
08:00.5
Hindi may iwasan na
08:01.5
May mga salita kasi na hindi natatranslate sa Tagalog
08:04.5
And lalo na yung mga pangalan natin na
08:06.5
Americanized or Westernized
08:08.5
So, ganoon pa din yung rule
08:10.5
Or as much as possible
08:11.5
Itatranslate mo yung salita sa Tagalog
08:14.5
Pero kung like pangalan mo is
08:16.5
Masyadong Americanized
08:18.5
Kung paano binabaybay yung pangalan mo
08:20.5
Ganit siya i-spell
08:22.5
So, pag ko kayo bigyan ng mga example
08:24.5
I-recap lang muna natin yung mga unang steps na nabanggit ko
08:27.5
Una, kabisoduin lahat ng baybayin characters
08:30.5
Pangalawa, alamin ng mga panuntunan
08:32.5
Or yung mga rules
08:34.5
At pangatlo, magsanay ng magsanay
08:36.5
Or magpractice ng magpractice sa pagsusulat
08:38.5
Ng baybayin ng iba't ibang salita
08:40.5
Kasi para sa akin, kapag marami ka ng words na na-encounter na
08:44.5
Tinatranslate mo siya sa baybayin
08:46.5
Mas matutunan mo yung mga rules na dapat mong gawin
08:49.5
Katulad ng nabanggit ko kanina
08:51.5
As much as possible, kapag English yung word na itatranslate mo
08:55.5
Kailangan i-convert mo muna siya sa Tagalog
08:57.5
Or kung hindi siya mako-convert
08:59.5
Katulad ng mga pangalan natin
09:01.5
I-baybay mo siya, bago mo siya i-translate ng baybayin
09:04.5
Kasi mali yung palagi kang gagamit ng derama
09:06.5
Or pamatay ng publik
09:08.5
As much as possible, binabaybay mo yung salita
09:11.5
Kasi, di ba nga, nung unang panahon
09:13.5
Wala namang English words or Spanish words
09:15.5
Kaya, as much as possible, stick tayo dun sa ina-Tagalog way kahit na English siya
09:21.5
Magbibigay muna ako ng madadaling halimbawa
09:24.5
Magkita nyo na sinulat ko yung apat na example ng Tagalog words
09:29.5
Kalayaan, Pilipinas, Maligaya at Batala
09:33.5
Sa pagbabaybay ng mga salita, lagi nyo munang paghihiwa-hiwalayin yung mga salita
09:40.5
For example, dito sa kalayaan
09:48.0
So, kung itatranslate mo siya, magiging ganito siya
10:04.0
Wala namang sa Pilipinas, magkita nyo yung
10:12.0
So, kung itatranslate mo siya
10:20.0
Ito naman, Maligaya
10:25.0
Susulat mo siya sa bimbahin
10:59.0
Madali lang kapag
11:01.0
Yung itatranslate
11:02.0
So, paano naman yung mga pangalan
11:06.0
Na medyo walang katumbas
11:09.0
Yung susunod nating mga halimbawa
11:12.0
Na makaaring itatranslate mo
11:14.0
sa salitang Tagalog, like
11:16.1
itong lady at queen.
11:18.5
Ang lady sa Tagalog ay
11:20.1
binibini. Ang queen naman
11:22.1
sa Tagalog ay reina.
11:24.1
So, kung gagawin natin
11:25.8
baybayin yung binibini,
11:31.9
Sa baybayin ng binibini ay ito.
11:51.3
Ngayon, nabanggit ko na
11:52.6
ituturo ko sa inyo is
11:54.7
yung modern version ng r.
11:56.6
Kasi sa lumang asian,
11:58.5
ano kasi ng baybayin, yung da
12:00.5
at ra ay isa lang.
12:02.3
Yung de, tre, isa lang.
12:03.3
So, sa modern version ng
12:05.0
ra o re, is ganito.
12:07.7
Kapanalit lang ang da, pero meron siyang
12:15.8
pangatay-patingin, at
12:19.8
Ngayon, etong lady at queen
12:22.1
ay karaniwan ang pangalan niya
12:24.2
ng mga Pilipino ngayon.
12:25.4
So, paano kung pangalan mo ay lady at queen?
12:28.5
Kailangan naman i-translate mo sa Tagalog
12:30.1
yung pangalan mo.
12:31.4
Well, ang advice dyan is
12:33.5
babaybayin mo yung salitang
12:35.0
ingles nito. So, kung sa lady,
12:37.5
paano ba siya i-aano sa
12:38.8
baybay? Paano ba nasa binabaybay? Hindi ba ganito?
12:45.9
So, etong ngayon yung itatranslate mo
12:49.7
Yung le, y, at be.
12:52.4
So, ang pangalang lady
12:53.8
sa baybayin ay ganito.
13:04.6
Ganon din sa queen.
13:06.3
Paano ba natin binabaybay sa Tagalog yung queen?
13:14.0
So, ang baybayin ng queen
13:29.8
Para sa akin, mas advisable na sun din
13:31.9
yung mga 17 characters.
13:34.6
Plus 1 yung are mali-18
13:36.0
characters. Kesa dun sa nakita ko na
13:37.8
modern. Kasi para sa akin, nakakalito kasi yun eh.
13:40.0
So, kung eto lang, mas nag-focus ka lang dun sa
13:41.8
mismong baybay, eh mas mabilis
13:43.9
mong mag-gets. Like, for example, dito sa queen.
13:46.5
Mas maintindihan mong
13:47.8
ganyan yung mababasa, kesa dun sa modern
13:52.0
dito lang muna tayo mag-focus. Pero kung expert,
13:53.7
super-super expert ka na, mag-asiso na sa ito,
13:56.3
why not, diba? So, dito lang muna tayo
13:58.0
sa basic. Para dun sa mga nagsisimula
13:59.9
pa lang, madupa. Kung may
14:01.6
hindi pa rin kayo naintindihan at may mga katanungan
14:03.7
kayo, feel free to comment
14:05.9
down below sa comment section at mag-run
14:07.8
tayo ng insightful
14:09.8
and informative discussion sa comment section
14:11.9
para sa mga hindi nyo pa maintindihan. Or,
14:13.7
kung may nakita kayong mali sa tinutunan ko,
14:16.1
feel free to correct me kung
14:17.7
may mali man ako.
14:19.6
Sabi ko nga, di naman ako expert. Isa lang akong
14:21.6
enthusiast ng Filipino culture.
14:24.1
At iyon ang madaling tatlong
14:25.6
hakbang kung paano matutumagsalat at mabasa
14:27.7
ng baybahid. Doon
14:29.7
sa pagbabasa, understandable naman
14:31.7
na sa una ay parang grade 1
14:33.5
na nagbabasa dahil medyo mahirap
14:35.6
lalo na pag hindi ka familiar dun sa mga karakter.
14:38.2
Pero once na na-master mo na
14:39.6
yung step 1, yung memorize mo na yung
14:41.6
characters at yung step 2,
14:43.7
kung paano yung mga panuntunan, yung mga
14:45.6
condensitas at baba, promise,
14:47.5
madali mo na silang mababasa. Ang
14:49.3
susi talaga kung paano ka matututong na
14:51.5
mabilis at pagbabasa ng baybahin ay
14:53.4
magsanay ka na magsanay. Dahil sabi
14:55.6
nga nila, practice makes perfect even though
14:57.6
nobody's perfect. Ayun na,
14:59.8
magpractice lang kayo na magpractice ng magsalat
15:01.7
ng baybahin and some
15:03.7
are trying to do poetry at the same time
15:05.7
they're doing baybahin which is very
15:07.5
creative. So, kaya rin, it's up to you
15:09.5
kung paano ka magpapractice. Kasi
15:11.6
habang nagpapractice kayo, doon pa lang ang
15:13.7
susulpot yung maraming questions
15:15.7
kapag ikaw na yung nagtutry na magtranslate
15:17.9
sa sarili mo. Just don't forget
15:19.9
the basic rules. Yun, okay guys?
15:21.7
So, sana may natutunan kayo sa aking
15:26.0
Matagal ko na kasi yung gustong gawin to
15:27.5
and finally, na-share ko na sa inyo
15:29.2
ang aking love for baybayin.
15:34.2
Sana may natutunan
15:35.6
kayo kahit pa pano at
15:37.4
don't forget yung mga
15:39.5
three steps na tinuro ko sa inyo. Una,
15:41.9
i-memorize. Pangalawa, know the
15:43.7
rules. And third, practice. Lalo na yung
15:45.6
third, don't forget to practice
15:47.6
and try to incorporate
15:49.6
poetry, of course, in Tagalog sa
15:51.5
pagsusulat ng baybayin. So,
15:53.7
thank you for watching. I hope na
15:55.6
like yun na yung video na to and share it to your friends
15:57.7
and kung hindi ka pa nagsubscribe, please
15:59.5
subscribe to my channel. And for more
16:01.5
awesome content, see you again on my next vlog.
16:03.8
This is Denny, also known as Anak
16:05.5
na Rizal. Thank you again for watching.
