00:47.3
Saan ba kayo nakatira? Nung nandun pa kayo? Sa bangkod.
00:50.2
So kanina ba yun? Bahay niyo talaga yun? Kayo ba talaga ang nandun? O nakikitira lang kayo?
00:55.0
Yan po. Pinagawa ng kapatid niya para sa amin sana yun.
00:59.6
Tapos ngayon po, nag-away-away po kasi kami. Wala nga siyang trabaho.
01:03.6
Lagi po nag-e-strickle yung mama niya sa mga expenses sa bahay ba na dapat magtrabaho sila.
01:10.0
Tapos ako yung pinaparinggan. Ako yung may trabaho sa aming dalaway. Ako yung naapiktuhan.
01:15.5
Kung kailan kayo huling nag-uusap ni Arjan?
01:18.2
Ngayon po, kinakausap niya pa rin niya ako kasi nagmamakawa na siya na huwag ko daw ituloy ito.
01:22.4
Yan dito na ako eh. Kapag hindi ko ito ituloy.
01:25.2
Pagtatawa na nila ako.
01:26.6
So ang talagang punot dulo nito, Shari, ay gustong makuha ni Jima yung anak niya na six months.
01:34.3
Kasi naiwan nga doon dahil gusto lang sana niya maghanap ng trabaho dito.
01:40.9
Arjan, magandang hapon sa'yo dyan, Arjan.
01:44.3
Nandito ngayon sa studio natin si Jima.
01:48.8
Ahuli kayong nag-usap kahapon lang yata?
01:51.1
Hindi ngayon. Nagkontakan.
01:52.4
Kanina? Nagkakontakan kayo.
01:54.1
So, Arjan, ayaw mong ibigay sa kanya yung anak ninyo? Tama ba?
02:00.2
Bata ito. Paano kong ibigay sa kanya? Hindi nga siya nagsabi sa akin nga. Umalis siya.
02:05.2
Wais talaga ko, ma'am.
02:07.0
Hindi mo alam? Jim, nagsabi ka ba? Naaalis ka?
02:10.3
O, alam po ng mama niya at yung kapatid niya po.
02:12.8
Kasi bago ako umalis doon, nag-away-away po kami dahil lang po sa mga expenses sa bahay po.
02:19.0
Parang ginaboy-boy niya pero minitiba.
02:22.5
Um, boy-boy i-Tagalog natin yung...
02:24.8
Sinusumbatan po nila.
02:26.2
Sinusumbatan ka. Parang sinisingil. Pinaparinggan ka sa lahat ng gastos.
02:29.5
Siya po. Sinusumbatan siya. Tapos naririnig ko yun. Tapos yun, kinukonsente din yan siya ng mama niya.
02:36.0
Mama niya mismo din nagsabi sa akin na kung lagi daw kami nag-aaway, mas mabuting hiwalayan ko na daw yung anak niya.
02:43.3
Para hindi daw ako makarinig na masakit ng mga salita.
02:47.2
Dapat ako na daw yung mag-distansya kasi dapat magsikap daw ako para sa mga anak ko kasi siya.
02:52.5
Kahit maghiwalay kami, uuwi naman nang uuwi daw yung anak sa kanya.
03:02.0
So, bakit ka umalis, Jima?
03:04.2
Yun po. Ang pulot-dolo po, wala po siyang trabaho. Naghanap ako para sa mga anak ko.
03:09.0
Ma'am, may trabaho po siya dito, ma'am.
03:11.6
May trabaho ka ba doon?
03:12.8
Oo, may trabaho ako. Siya wala po.
03:14.5
Paano ko naman babahayin yung anak ko 350 ang araw?
03:17.3
Tapos dalawa yung anak ko, malalaki na.
03:19.0
Ako pa nagbibili ng gatas ng malit ngayon.
03:21.7
Tapos nakakabigay lang po siya kapag walang-wala na talaga.
03:25.7
Isang beses po, nakahiram siya doon sa mama niya.
03:28.3
Nagalit yung mama niya kasi bakit daw pati gatas sa kanila daw.
03:32.0
Kasi bigas, tubig, krenti sa kanila po.
03:35.8
Sa kapatid niya na sa ibang bansa po.
03:39.2
Tapos siya, wala lang sa kanya kasi pinapakain lang din siya eh.
03:42.7
Kahit insultin yung buong pagkataon niya, okay lang sa kanya kasi pinapakain siya.
03:46.5
Galing sa brief, damit niya.
03:48.9
Arjun, ilan taong ka na?
03:51.3
Anong trabaho mo ngayon, Arjun?
03:54.8
Dati ba may trabaho ka?
03:56.8
So kailan ka huling nagkaroon ng trabaho at ano ang trabaho mo?
04:01.3
Doon sa Kwan, ma'am.
04:02.1
Pina-apply niya ako sa AMO niya, ma'am.
04:04.8
Tapos tumigil ako, ma'am, kasi.
04:07.1
Kailangan sige kong nagbibuy-buyan po, ma'am.
04:08.5
Mga moro, may tawag na magkita.
04:10.5
Magbantay pagbata, magsildo pagbantay bata.
04:14.4
Tagalog, tagalog.
04:15.3
So, buy-buy ulit means na para bang yung sinisingil,
04:23.7
Yun lang ang income namin, ma'am.
04:25.8
Tapos magsildo pa kami sa nagbabantay ng bata.
04:30.4
Pero nakakuha ka ng trabaho dahil sa pagsusumikap ni Gima?
04:34.6
Oo, ako pa nagporsige sa kanya maghanap ng trabaho, ma'am.
04:37.5
Dati ba, nung hindi ka pa namasukan doon sa AMO ni Gima, may trabaho ka?
04:44.0
Doon sa, apatagal na yun, ma'am.
04:45.9
Hindi pa kami nagkakilala pa noon, ma'am.
04:48.1
E nung nagkakilala kayo, may trabaho ka?
04:52.4
Ba't hindi ka naghanap ng trabaho?
04:54.3
Nagkakilala po, ma'am.
04:56.5
Umaasa ka lang dahil meron kang kapatid na nasa abroad.
05:00.3
Ano ba ang ano mo?
05:01.2
Paano ka nabubuhay?
05:02.3
Sino nagbibigay sa'yo ng pera?
05:04.1
Nung nililigawan mo sa Gima, may trabaho ka noon?
05:08.5
Gima, ba't mo nagustuhan?
05:09.8
Wala naman palang trabaho.
05:11.5
Magaling yan siya mag-sell stock, ma'am.
05:13.6
O di hanapan natin sana, marketing sana ang trabaho.
05:16.4
Pero di ba, huwag na muna natin, hindi muna yan, ha?
05:18.9
Yung bata ay six months old.
05:21.9
Technically, okay, ang bata pagka below seven years old ay nasa puder dapat ng nanay.
05:29.0
Pwera na lang kung mapatunayan na hindi ka aya-aya o hindi ka nais-nais at hindi ikabubuti ng bata na magkasama sila ng nanay.
05:38.2
Pero ito, mga ilang linggo mo palang o ilang buwan mo palang na iniwan doon dahil nga sana maghahanap ka ng trabaho.
05:47.8
Bakit ka nagpuntahan?
05:48.9
Pagpuntahan ng Maynila, Jima, hindi ba mas madali kung doon ka naghanap ng trabaho? May trabaho ka naman doon.
05:54.4
Sinabihan ko na kasi siya, ma'am, pag hindi talaga siya maghanap ng trabaho, sabi ko mag-abroad ako.
05:59.3
Mag-abroad sana ako.
06:00.4
Pag-usapan namin ng mayos, tas wala naman siya ang trabaho.
06:03.0
Hindi naman matatawag yung aban doon kasi anak naman niya eh.
06:06.2
Sa kanya ko naman siya iiwan yung bata at saka willing naman din magbata.
06:10.7
At nag-usap kayo?
06:11.5
Oo, nag-usap kami nung una.
06:12.7
Pero nung ano na po, kinukontra niya na ako, mag-a-abroad lang daw ako dahil sa mga anak ko.
06:18.0
Tapos kaya ko doon ipagpalit yung mga, yung ambition ko para sana ako sa kanya.
06:24.0
Yun po, sabi ko, kung matino ka, matino yung ano mo, dapat supportahan mo ako kasi hindi ka naghanap ng trabaho eh.
06:31.6
Arjan, ano naman ang masasabi mo dito sa mga akusasyon ni Jima na hindi ka naghanap ng trabaho, hindi ka nagsusumikap, na magkaroon ka ng sarili mong paninindigan man lang?
06:42.7
Para mabuhay mo sila?
06:44.9
Hindi po yan, totoo, ma'am.
06:46.1
Kasi po, ma'am, nagkatrabaho po siya, ma'am.
06:48.7
Kami, ma'am, nagbinegosyo kami ng maliit, ma'am.
06:51.5
May mga suki pa kami dito, ma'am.
06:53.2
Anong negosyo niyo?
06:54.9
Yung lumpia, puto, yun, ma'am.
06:56.9
Ako, siya nang guluto, ma'am.
06:58.6
Ako, nang customer.
07:01.5
Kasi yan, nagkatrabaho, ma'am.
07:02.9
Magkano naman ang kinikita niyo sa isang araw niyan?
07:05.6
Depende po, ma'am.
07:08.8
Minsan, 700, 1,000 to 1,000.
07:12.7
Puhunan yan, magkano?
07:13.9
Magkano malinis sa inyo dyan?
07:15.3
Malinis ba 200, 300?
07:18.6
Nung una, ma'am, may order, ma'am.
07:19.8
Mga 2K puhunan, may nag-order sa amin.
07:23.0
Tapos 5K yun, mga 3K.
07:25.2
Basta kasi pagpagkain, sari,
07:26.9
halos doble ang kita dyan, eh.
07:28.8
Basta lang, nakatuto kayo.
07:30.9
Pero, alam mo, ito naman, Arjan at saka Jima,
07:34.6
ako, nariniwala ako na hindi naman ito
07:36.6
kailangang humantong na tumawag tayo ng
07:39.5
W Women and Children's Protection,
07:42.7
siguro at most, at most, barangay.
07:45.9
Ha? Mapagharap kayo doon sa barangay.
07:48.3
Kasi, Arjan, hindi mo rin pwedeng ipagkait
07:53.3
ang mga karapatan niya
07:55.1
bilang isang ina doon sa anak ninyo.
07:58.5
Hindi maganda yun, dahil hindi rin maganda
08:00.5
na lalaki ang bata
08:01.5
na ganyan yung kanyang,
08:03.9
yung ganyan yung estado.
08:05.9
Pangit yung sinasabi niya sa akin, ma'am, eh.
08:08.1
Anong sinasabi niya?
08:08.9
Nagpupok na ako dito, ma.
08:12.7
Huwag ganyan, kasi
08:13.6
nandito ka naman sa kapatid mo.
08:15.1
Nililinis ko ngayon, ano ko, ma'am,
08:16.9
kasi pinagtatawa na nila ako ngayon, ma'am.
08:18.9
Gusto ko talaga, ma'am, kasi iuwihan ko yung alak ko.
08:22.0
Paano ako harap sa pamilya na
08:23.3
pinagtatawa na nila ako doon?
08:24.9
Kasi yun yung sabi niya, tapos proud pa siya
08:27.1
doon sa babae niya.
08:28.7
May babae ka na ba dyan, Arjan?
08:30.3
Oo. Tuwawag siya doon sa ex niya.
08:34.4
Totoo yan, ma'am, kasi may screenshot na, ma'am.
08:35.9
Nag-uport ako kanina, ma'am.
08:36.7
Ako na kukuha ng ticket niya, ma'am.
08:39.7
Tapos okay na sana yun, ma'am.
08:43.8
mag-usap kayo ng maayos. Ikaw, Arjan,
08:46.0
ang bibili ng ticket ni Jima?
08:48.3
Kanina po, ma'am. May condo
08:49.7
pa kami dito, ma'am. Kanina, ma'am.
08:55.7
Isusin ko sa inyo, ma'am.
08:57.8
Tapos ibubok mo na sana.
08:59.4
Saan ka kumuha ng pera na pang-book ng
09:01.0
airplane o ng ticket?
09:03.7
Baka naman ang hingi ka na naman sa nanay mo.
09:07.8
Hindi, ha? Ano bang...
09:09.9
Paano ka kumikita ngayon? Itong ilang
09:11.9
mga linggo at buwan na wala si Jima dyan?
09:14.7
Nakang-ahente, ma'am.
09:15.9
Ahente ng ano? Kahit ano lang?
09:23.9
tinatanong itong mga
09:25.3
detalya na ito. Kasi ang punot dulo
09:28.1
na kung bakit wala dyan
09:29.9
ang kinakasama mo o ang ina
09:31.6
ng anak mo ay dahil
09:33.7
wala kang ang ibubuhay sa kanila.
09:36.7
So yun ang gusto kong ma-establish. Sana.
09:39.4
Paano mo mapapaniwala?
09:41.0
Gusto mong suyuin ulit si Jima?
09:44.6
Gusto mo pa siyang bumalik dyan at magsama
09:48.1
Hindi na po, ma'am.
09:48.9
Ha? Hindi na? Eh, akala ko kanina
09:50.9
ibibili mo ng ticket.
09:54.5
Napaya na kasi siya.
09:59.1
Ganito, ha? Ikaw, Jima,
10:00.6
gusto mong mag-usap pa kayo?
10:02.3
Mag-usap kami. Tungkol lang po sa bata.
10:05.0
O, sige. Kausapin mo siya.
10:06.7
Opo. Gusto ko lang makuha yung bata
10:08.1
tapos mag-suporta lang siya.
10:10.3
Maalagaan ko naman yun. Dadalhin ko yun
10:12.0
dito sa Manila at saka yung dalawa kong
10:14.2
anak kasi mag-start kami
10:15.8
ulit sa buhay namin kasi ayoko po
10:18.1
yung magsama kami na kinukontra niyo
10:20.2
yung mga anak ko.
10:21.7
Okay. Iba rin yung mga anak mo sa unang asawa mo?
10:24.2
Opo. Wala dyan sa kanya.
10:26.1
Nandun sa kapatid mo. Nandun sa kapatid ko.
10:30.7
Pero alam mo, Kuya Arjan,
10:36.4
at Ate Jima, sana pinag-uusapan nyo
10:38.6
itong mga ganitong bagay. Pero
10:40.2
syempre mag-tutulong pa rin
10:42.6
naman kami. May proseso.
10:44.3
Yes. Eto pa, Daini, pwede na po natin
10:46.2
makausap si Kapitana Estelia. Ayan.
10:48.4
Edma, ng Barangay Bangkud,
10:50.2
Malay-Balay Bukidnon, Ate Jini. Ma'am,
10:52.3
i-re-refer namin sa inyo
10:56.2
Jima Caniete at si
10:58.1
Arjan Gamorot dahil sa hindi
11:00.4
nila pagkakaintindihan
11:02.0
tungkol sa kanilang pagsasama.
11:04.4
O yung sama nila. Dilisilamin nyo.
11:06.4
Wala silang mamin nyo. Hindi sila kasal.
11:09.0
Pero meron silang
11:12.4
six months o wala pang one year old
11:14.5
na naiwan doon kay Arjan.
11:17.3
At ngayon, si Jima
11:18.7
gusto na niya nakunin yung
11:22.7
may proseso tayo. Diba, ma'am?
11:24.6
So, dadaan namin sa inyo
11:26.4
para rin yung ating Municipal
11:28.5
Social Welfare Office
11:30.1
ay magkaroon ng opportunity for
11:32.3
an assessment to determine
11:34.4
kung saan yung bata.
11:36.4
Kung saan mas ikabubuti nung bata.
11:38.7
Tama ako, ma'am? Chair?
11:41.5
Board Certificate ng bata. Meron na ba?
11:43.7
Registrado na ba ang bata?
11:44.5
Meron po. Nandun po sa bahay.
11:47.4
Pirmado ni Arjan.
11:49.2
Acknowledge niya. Anong apelido na ginagamit
11:51.2
ng bata? Gamorot po.
11:53.0
Nasa pangalan mo naman pala, Arjan.
11:55.8
Tapos, hindi naman kayo kasal
11:57.5
pero dahil may bata,
12:04.3
Uulitin ko, pag below seven years,
12:08.4
puder ng ina. Yun yung automatic
12:11.0
na karapatan ng ina.
12:14.2
Pwera na lang kung mapatunayan na hindi
12:16.4
karapat dapat yung ina
12:18.3
na magpalaki dun sa bata.
12:22.6
Arjan, willing ka naman
12:24.3
na makipag-usap sa harap ni Kapitana?
12:28.5
Willing no? Baka nga magkabalikan
12:32.4
Yung pag wala ng ibang
12:33.7
yung wala ng ibang tao ba
12:36.4
Hindi niya kaya kasing mamuhay
12:38.4
na wala yung mama niya, ma'am.
12:40.6
O, huwag muna natin siyang husgahan.
12:42.1
Bigyan natin siyang mga pagkakataon na magsalita din, ha, Jim?
12:46.1
Kasi para man lang sa bata,
12:48.5
tignan muna natin. Kumbaga, ang tawag
12:50.5
dyan is i-explore natin
12:52.5
ang lahat ng posibilidad.
12:55.9
Kasi pwede naman po, gaya nga po nang sinasabi niya,
12:58.4
Atty. Walang hindi nadadaan
13:00.1
sa mabuting pakikipag-usap.
13:02.2
Lalo na kung merong elders in the community
13:04.5
na makikikipag-usap.
13:06.4
Kasi ano rin, yung kumbaga magiging
13:08.1
bridge, ha, o magiging tulay.
13:10.9
Parang si Kapitana.
13:12.3
Kap, marami ka na bang kaso na ganito,
13:14.7
Kap? Mga nag-aaway, ganun?
13:17.7
O, marami na. At sigurado ako,
13:20.2
marami na rin natulungan si Kap.
13:22.1
So, ganun na lang muna, Shari?
13:23.7
Opo. And mukhang maayos naman po
13:25.7
kausap si Mr. Arjun, ano?
13:28.7
Mukhang maayos naman kausap
13:30.4
si Sir Arjun, and dakalma naman siya
13:32.2
at mukhang magdadaan naman sa magandang usapan to.
13:34.6
At lagi nyo lang nga
13:37.5
Ma'am Gima and Sir Arjun, ang ina-advise
13:40.3
po namin dito, ang pinaprefer talaga
13:42.3
namin dito is magkaayos para sa bata.
13:46.0
siguro po, i-monitor po natin yan,
13:48.2
Madam, and pati po yung
13:49.7
paghaharap nyo po kay Kapitana and sa
13:54.2
siguro tama na muna po yung
13:56.0
ano, ha, yung ceasefire muna po sa social
13:58.1
media. Wag muna po kayong
13:59.9
magbangayan, okay? Wala muna. O, tsaka
14:02.0
walang akusahan. Opo.
14:03.7
Ikaw, may kinakasama ka na. Ikaw,
14:05.8
nag, ano bang term
14:07.7
na ginagamit? Marupok.
14:10.5
Attorney, pag marupok ako.
14:12.2
Ikaw, marupok po.
14:15.6
ganunan muna, ha?
14:17.7
Buksan natin ang mga isip natin
14:19.7
at kalooban natin para sa mga
14:21.7
bata. Ay, mga ikaw, dalawa ng
14:23.6
dati mo pang anak, di ba?
14:25.6
Sa kanya, tatlo po. O, may anak ka rin
14:27.7
pala, Arjun? O, sa ona.
14:29.8
May asawa ka, Arjun? Pinakasalan mo?
14:31.9
Hindi. Ah, hindi rin. Live-in lang din yan.
14:34.0
Live-in din. Gano'ng katagal na kayong magkakasalan?
14:35.8
Ano ba kilala ni Arjun? Two years lang po.
14:38.1
Two years pa po. O, sumasagot
14:39.9
yung aso. Parang, o, tama. Dalawang tahol na.
14:41.8
Wap, wap, wap, wap. O, dalawa.
14:43.5
Oo. So, gano'n na.
14:46.2
Bigyan muna natin ng time.
14:48.0
Healing. Okay po. Okay.
14:50.2
And, siguro, ato yung, ah, ma'am,
14:52.0
kausapin po namin kayo. And, Sir Arjun,
14:53.8
huwag niyo pong ibababa yung linya, ha? Kakausapin
14:55.7
po kayo ng staff po namin. Siguro, last
14:57.7
message mo na lang. Mag-usap kami
14:59.9
ng maayos. Huwag niya pong idaan sa
15:01.5
yung init ng ulo.
15:03.5
At yung init ng ulo niya, at saka
15:05.4
yung pagsiselos niya sa akin.
15:07.7
O, diba? Eh, kasi ang ganda mo.
15:09.5
Ang gwapo niya. Magsiselos talaga kayo sa isa't
15:11.5
isa. O, yan ang sinasabi ko.
15:13.5
Hilig niyo sa maganda. Hilig niyo sa gwapo. O.
15:16.6
Ang tunay na pag-ibig
15:17.9
ay walang puwang sa
15:19.3
pagsiselos. Ay, may ganyan.
15:21.9
Nakakasakit na po minsan, eh.
15:23.5
At saka, eto pa isa, ha, Arjun.
15:25.9
Ang babaeng kapapanganak lang,
15:28.1
merong mga tinatawag tayo na
15:36.8
ang timpla. Kasi, ano yan?
15:39.4
Scientific yan. Merong
15:40.7
explanation yan. Sabi, biglang bagsak ng
15:43.0
hormones, yung mga ganyan. So, kunting
15:44.9
ano, kunting pag-intindi sa
15:48.5
na dinala sa sinapupunan
15:51.0
niya ang baby na yan ngayon ng siyam
15:52.8
na buwan. Ha? Okay.
15:55.2
Mag-usap tayo ng mayos at huwag mong
15:56.8
idamay yung mama mo. Huwag kang
15:58.7
humingi ng tulong sa kanya kasi
16:00.3
sa tuwing nag-aano kami, away kami,
16:02.5
doon po. Humingi siya ng
16:04.6
tulong sa mama niya. Okay.
16:06.8
Ikaw naman, Sir Arjun. Ano pong
16:08.3
mensahe niyo po kay Ma'am Gima? Wala na.
16:12.8
Parang mas maraming mensahe ang aso.
16:14.3
Si Tagpi. Oo, si Tagpi.
16:17.0
Sir Arjun, wala na po kayo mensahe
16:20.7
Wala na. Sige. O, kalma lang din
16:22.5
ang Arjun, ha? Okay. Salamat po,
16:24.5
Sir Arjun. Thank you. And kayo din po
16:26.5
kay Kapitana Estela Edma, yung barangay
16:28.4
bangkod. Yes. Nang barangay bangkod.
16:30.2
Malay-balay. Bukid nun.
