Ang PINOY na nang-hack sa buong mundo... (Claro the Third True Crime)
00:27.2
Doon sa Microsoft Outlook address mo.
00:57.2
www.microsoft.com
01:27.2
Nung bata ako, madalas kinukwento sa amin
01:33.7
nung mga teacher namin,
01:35.7
nung mga magulang namin,
01:37.4
etong tinatawag na I love you virus.
01:42.1
It's often talked about as if it's something
01:45.3
na the Philippines should be proud of.
01:47.8
Ganon siya i-balandra, i-kwento,
01:51.1
or i-flex na mga generation doon sa aming mga bata.
01:55.8
Ganito yung mga kwento nila.
01:57.2
Bigyan ko kayo ng example.
01:58.7
Sabi nila, yung virus na yan talagang sumikat
02:01.6
at pinag-usapan sa buong mundo.
02:05.3
Humanga sa atin, no,
02:07.4
yung mga computer professionals
02:09.1
ng mga taga-ibang bansa
02:10.8
sa atin dito sa Pilipinas.
02:12.6
Dahil dyan, gumawa daw ng virus na yan,
02:15.1
kinuha pa sa Pentagon,
02:16.7
ganon daw kagaling.
02:18.0
Kasi nalaman daw nila kung ano yung mga mali
02:20.5
sa mga infrastructure nila,
02:22.5
sa security nila.
02:24.0
Dahil daw dyan sa paggawa ng virus na yan.
02:26.6
At ito yung mga haka-haka
02:28.5
or yung mga kwento sa aming dati.
02:31.7
Pero napatanong din ako,
02:33.6
ilan kaya sa mga kwentong to ang totoo?
02:37.1
Ganon ba talaga kasikat yung
02:38.8
I love you virus na yan?
02:40.3
At ano yung naging impact niya
02:44.4
at sa mga IT professionals natin?
02:47.9
Bago tayo magpatuloy,
02:49.1
huwag niyo kalimutan na mag-like, subscribe,
02:50.9
at notification bell.
02:52.0
Meron tayo 1,000 Gcash giveaway.
02:53.9
At kung pwede lang din po,
02:55.3
ay mag-subscribe na rin kayo.
02:56.6
Sa aking Instagram at saka sa TikTok,
02:59.5
nagkukwento rin ako.
03:00.8
Doon in shorter forms
03:02.5
ng mga uploads natin dito sa YouTube.
03:04.9
Puntahan na natin.
03:06.2
Ito yung nahanap ko na unang katotohanan.
03:08.9
Sabi dito sa article,
03:12.1
How a badly coded computer virus
03:14.6
caused billions in damages
03:16.9
and exposed vulnerabilities
03:18.6
which remain 20 years on.
03:23.2
unang search ko pa lang,
03:24.4
na naintindihan ko na
03:25.8
na mabigat pala talaga ito.
03:27.5
Marami talaga siyang sinira.
03:29.5
Marami talaga siyang naapektuhan.
03:31.5
At naiintindihan ko na
03:33.5
kung bakit ganun na lang makakuin ito.
03:36.0
Yung mga mas nakakatandang generasyon sa amin
03:38.8
tungkol dito sa virus na ito.
03:40.8
Pinag-usapag pala kasi talaga siya
03:44.5
at sa kung saan saan pa.
03:46.0
Tingnan natin yung mismong virus.
03:48.0
Yung I love you virus daw,
03:50.5
o kilala rin na love bug
03:54.0
ay nag-umpisang kumalat.
03:55.8
May 4, year 2000.
03:58.5
Ganito raw kakalat ang virus.
04:00.5
Yung mga biktima niya,
04:01.6
may nareceive daw na email.
04:03.2
Sa email na yun, nakalagay,
04:05.2
Love letter for you.
04:08.4
Siyempre, kung ikaw yung makakatanggap doon,
04:10.1
di ba, maku-curious ka.
04:11.6
Tandaan lang din natin na sa panahon na to,
04:13.9
talagang wala pa yung mga online dating,
04:17.0
ganyan mga bagay.
04:18.0
At talagang maku-curious ka, di ba?
04:20.0
Hindi lahat eh ganun ka-expose sa pagdedate,
04:23.5
especially when it comes to the internet.
04:25.8
So kung makakakita ka ng ganyan,
04:27.8
anong gagawin mo?
04:32.3
May admirer kaya ako?
04:35.3
yung isa sa mga pinaka-viral na format niya,
04:40.3
isa sa mga dahilan kung bakit siya kumalat.
04:42.8
Kaya sa tingin ko,
04:43.8
generally, naging curious din yung mga tao
04:45.8
na meron silang secret admirers at clinic na nila
04:49.8
itong virus na to.
04:51.3
Pero ang tanong ngayon,
04:53.8
anong mangyayari,
04:55.0
pag pinindot mo siya,
04:56.5
ano yung meron doon sa virus na to?
04:59.5
Sa isang pinadaling explanation doon,
05:02.0
meron siyang laman na code
05:04.0
kung saan pag pinindot mo to,
05:07.0
kaya nung code na mag-overwrite ng files,
05:11.0
mag-nakaw ng password,
05:13.5
at automatic na mag-send ng kopya
05:16.5
ng sarili nito sa lahat ng contact ng biktima
05:21.0
doon sa Microsoft Outlook address mo.
05:25.0
Meron siya kabilis umaksyon at magpakalat ng sarili niya.
05:30.0
Dahil dyan, sa virality nito
05:33.0
at sa gano'ng kadami siyang mag-send sa kung kani-kani,
05:39.0
nagkaroon na ng problema ang buong mundo.
05:43.5
45 million na machines daw ang sinasabi na na-infect
05:47.5
within that time period.
05:50.0
Sabi, yung mga IT managers daw,
05:53.0
kailangan pang i-disconnect yung mga infrastructures nila
05:56.0
para hindi lang ma-infect nitong virus na to.
05:59.0
Kasi overload talaga siya ng impormasyon.
06:02.0
Seryosong problema talaga siya.
06:05.0
Pero to put into perspective,
06:07.0
gaano siya naging kaseryoso
06:11.0
bilang isang problema?
06:13.0
Yung UK Parliament.
06:15.0
Nag-shutdown sila ng mga email networks nila
06:18.0
ng ilang oras para lang maprotektahan yung sarili nito.
06:22.0
Sabi, na pati ang Pentagon,
06:24.0
na isa sa mga pinak at mataas
06:26.0
pagdating sa mga security, infrastructures, na apekto kang din.
06:31.0
Ganon kabangis itong I Love You virus.
06:34.0
Sa dami ng mga nadbiktima at na-perwisyon ang virus na to,
06:38.0
mag-uumpisa na ang hanapan kung sino ba talaga ang gumawa nito.
06:44.0
Agad-agad ay nag-imbestiga itong mga professionals.
06:48.0
Hanap sila ng hanap kung sino ba yung gumawa nito.
06:51.0
At re-nace nila yung email address
06:54.0
at naka-register siya sa isang apartment sa Maynila.
06:59.0
Pilipino pala yung gumawa niyang I Love You virus.
07:06.0
isang nagngangalan na Onel de Guzman at Reynel Ramones
07:10.0
ang naging target ng NBI.
07:12.0
Si Onel, ang ginawa niya,
07:14.0
trinay niyang itago yung mga ebidensya eh.
07:16.0
Tinanggal niya dun yung computer niya sa apartment niya
07:19.0
para hindi makita.
07:20.0
Siyempre, kung ikaw yung buong mundo nagkahanap sa'yo,
07:23.0
NBI, DOJ, hinahanap ka.
07:27.0
Pero ang mali niya, meron kasi siyang mga disks na naiwan
07:31.0
kung saan doon nakasave yung mga code at kung ano na pang mga ebidensya
07:36.0
na magtuturo na sa kanya galing yung I Love You virus.
07:40.0
Meron din yung ibang mga tao na pinag-uusapan o nadikit sa kanya
07:46.0
dahil dito sa mga ebidensya na nahanap na to.
07:50.0
Sa puntong to, magkakaroon na ng plot twist.
07:52.0
Napakabigat nung ginawa niya eh.
07:54.0
Itong NBI kasi, hindi nila alaman kung anong klaseng pagpaparusa,
07:59.0
kung anong krimen, yung gagawin sa kanya
08:02.0
dahil at that time, wala pa tayong batas na magpaparusa
08:06.0
when it comes to malware, viruses, ganyang mga bagay
08:09.0
kasi bago pa lang naman yung teknolohiya na to.
08:12.0
Hindi pa natin alam yan bilang isang nation.
08:15.0
Yung mga suggestions nila, sabi, i-charge down ng pag-violate ng Republic Act 18.
08:18.0
Sabi, i-charge down ng pag-violate ng Republic Act 18.
08:19.0
Sabi, i-charge down ng pag-violate ng Republic Act 18.
08:20.0
o ang disability regulation act.
08:24.0
Batas to sa mga credit card fraud.
08:27.0
May ibang nagsabi rin na mischief daw or damage of property.
08:32.0
Which is, technically, hindi na natin i-discuss,
08:35.0
pero walang pasok doon sa ginawa ni Onel.
08:39.0
Dito na sumikat din yung paarala na ama.
08:42.0
Ako, IT ako, isa talaga sa mga nirecommend sa akin talaga
08:46.0
mag-ama ka. Lahat talaga!
08:48.0
Dyan sa lalong sumikat no.
08:49.0
sumikat, no? Yung AMA
08:51.0
Computer College. Inimbestigahan
08:55.1
Nalaman kasi ng NBI na itong
08:57.0
si Onel, dyan pala siya nag-aral.
08:59.2
Nag-dropout si Onel
09:01.2
noong last year niya
09:03.3
dito sa AMA. Ano yung
09:05.0
mga nahanap nila? Nalaman nila
09:07.1
na meron palang thesis itong si
09:09.0
Onel, no? Doon sa thesis na yun,
09:10.9
nag-propose siya ng
09:12.5
implementasyon ng isang
09:14.7
tro dyan para mag-nakaw
09:16.7
ng internet login password.
09:18.8
Sa dulo ng video na ito, malalaman nyo
09:20.6
kung bakit niya ginawayan. Yung thesis
09:22.6
pa lang, medyo pamilyar na, diba?
09:24.8
Alam na natin kung saan siya pupunta.
09:27.4
At makokonect na natin
09:28.9
kung si Onel ba talaga ito.
09:31.0
Gireject siya ng AMA, no?
09:32.7
For obvious reasons. At dahil dito
09:34.6
sabi ni Onel na close-minded naman
09:36.6
itong paaralan na ito. Ano na
09:38.6
nangyari kay Onel after this?
09:40.6
Napaka-Tagalo. Hanggang ngayon maraming pa rin
09:42.5
naghahanap sa kanya sa totoo lang.
09:44.4
At the time, dahil walang batas na
09:46.3
nagpo-protecta sa Pilipinas against
09:48.2
malware, viruses,
09:50.3
at kung ano-ano pa, si Onel
09:52.3
de Guzman at si Ramones
09:54.0
at lahat pa ng mga tao na nabanggit dito sa issue
09:56.4
na to, ay napalaya
09:58.0
with all charges dropped.
10:00.8
Wala. Wala naman tayong
10:02.3
batas eh. Ano'y paparusan
10:04.1
namin sa inyo? Pero after nun,
10:06.2
ginawa ang Republic Act
10:10.1
na mas kilala bilang e-commerce
10:12.1
law. A few months lang after
10:14.1
nung outbreak nitong
10:15.6
I Love You virus. Noong
10:18.2
2012, sinabi ng Smithsonian
10:20.0
Institution na yung I Love You virus
10:22.5
ang isa sa mga pinaka-virulent
10:24.5
computer viruses in history.
10:26.9
24 hours, diba? Andami
10:28.3
naman kasi talaga na ano. As for
10:30.1
de Guzman, ayaw niya makilala talaga.
10:32.3
Ayaw niya sa mga interview,
10:34.1
ayaw niya magpapansin, hindi siya sanay
10:36.0
sa atensyon. Pero one time
10:40.2
gumagawa kasi siya, nagre-research siya
10:42.3
para sa libro niya na
10:43.7
cybercrime book na
10:45.9
crime.com. Sabi niya,
10:47.5
nagtatrabaho daw si O'Neal
10:49.8
sa isang mobile phone repair
10:53.4
at inamin daw sa kanya
10:55.5
na siya ang gumawa nun
10:57.3
at nagpakala. Pero sinabi
10:59.9
rin ni O'Neal na wala
11:01.8
siyang ibang kasama na gumawa
11:04.1
nitong virus na ito.
11:05.7
Siya lang ang may kasalanan.
11:07.7
So para sa question of the day natin,
11:10.4
dahil grabe, mabigat pala
11:12.0
talaga itong virus na
11:13.8
ginawa na ito, tatanungin ko kayo.
11:15.5
Noong mga kabataan nyo rin ba,
11:17.5
kinukwento sa inyo itong
11:19.1
I love you virus? At isang
11:21.5
mas importanteng tanong, sa tingin mo ba
11:23.8
tumaas ang respeto
11:25.7
at mas nakilala yung
11:27.3
IT professionals natin dahil sa
11:29.4
I love you virus? O sa tingin mo
11:31.9
kung tagaibang bansa ka,
11:33.6
negatibo ang magiging tingin mo sa Pilipinas
11:35.8
dahil dito? I-comment mo sa
11:37.6
ilalim at mag-like, subscribe at
11:39.5
notification bell kayo. Sagutin yung question
11:41.5
of the day natin para sa mga sasali sa
11:43.3
1000 Gcash giveaway natin. At
11:45.5
ipopromote ko lang din po yung
11:47.2
aking Tiktok at IG.
11:49.8
Nagpo-posted po ako ng mga kwento
11:51.4
doon. So yun lamang po.
11:53.7
Ito si Clara III.
11:55.4
Ito ang ating kwento.
12:17.2
Ito ang ating kwento.
