Pagpapatupad ng Anti-Rabies Law, pinapaigting sa mga LGU | #TedFailonandDJChaCha
00:44.4
Sir, ang sinasabi po ng DOH ngayon, problema po talaga yung LGU implementation.
00:50.7
Ano po ba ang ginagawang pagbabantay po dito ng kagawaran?
00:56.3
Actually, this is quite a concern of Secretary Ben-Hur Abalos po.
01:01.9
At in fact po, noong April ay nag-issue po ng memorandum.
01:06.8
Again po, nag-issue po kami ng memorandum reminding all local government na strictly comply with itong Anti-Rabbies Act natin.
01:17.7
Kasi nasa batas po ito.
01:20.4
At ang nangyayari po ay ngayon ay nag-gather data kami sa lahat ng mga...
01:26.3
LGUs, kung indeed they are complying, so far we've received data from about 596 LGUs tungkol sa anti-rabies program nila.
01:38.2
And sa data namin po, for this year, 697,407 na aso ang na-vaccinate ng mga LGUs.
01:52.2
Ngayon po, kung may alam, may...
01:56.3
May alam po ang ating kababayan na may local government na hindi sumusunod sa requirements ng ating Anti-Rabbies Act.
02:06.1
Ang ibig sabihin, mag-maintain ng isang dog pound, mag-vaccinate ng mga aso against rabies,
02:14.5
or halimbawa may local government na, or barangay halimbawa,
02:19.4
na pinapabayaan lamang itong mga stray dogs na mag-roam lang at hindi...
02:26.3
gumagawa ng paraan para mahuli ang mga ito at ma-vaccinate or ma-impound.
02:32.4
Ibigay alam po sa amin, sa aming tanggapan, at may kaukulang administrative penalties po sa isang local government
02:41.2
na nagiging pabaya sa ganitong mga responsibilidad po sa ilalim ng batas.
02:48.1
Meron po ba kayong telepono, sir, na maaaring tawagan o anumang pamamaraan para makaabot sa inyo yung reklamo ng ating mga kababayan?
02:56.3
Sa mga LGU, mga barangay, na hindi po sumusunod sa order na ito?
03:03.6
Meron ano, bawat region namin may field office po.
03:08.1
Ang pwede ko pong gawin is later on, I'll share with your staff po yung listahan ng phone numbers ng mga field offices namin.
03:17.6
So bawat city and bawat region po, meron po yun.
03:23.3
So gagawagin po kami dito ng graphic.
03:26.3
Para sa mga telepono ng bawat region ng DILG, regional office, para po sila matawagan po ng mga bawat lokalidad.
03:36.3
So sir, dito po ba gaano ka-proactive ang gagawaran?
03:40.7
So usapin ng yung mga tauhan nyo sa region, hindi ba sila nag-on-the-spot checking sa mga barangay kahit na walang reklamo?
03:49.0
Sila mismo ang umaga, iikot para makita, uy, ang daming aso nagkalat dito ha.
03:55.5
So barangay chairman, mayor, ano itong nakikita namin? Wala ba kayong ginagawa pong ganun po ng mga proactive po ng mga programa o aksyon?
04:07.0
Meron pong mga ganun, meron pong mga ganun.
04:09.6
Pero we ask the understanding po din of the public, ang manpower po ng DILG for the entire country is about 7,000.
04:20.0
So there are 7,000 DILG employees to cover the whole country.
04:23.9
So hindi namin kaya na kami lang. Kailangan din namin yung tulong ng community na mag-report kaagad sa amin.
04:33.3
At we share your concern, Ted, about rabies. It recently came to our attention, a very heartbreaking story.
04:44.3
Let me say it very quickly lang for the education of our listeners.
04:51.4
Meron isang 13-year-old.
04:53.9
13-year-old po na bata na nakagat ng rabies recently. Hindi ko nalang sabihin yung pangalan niya out of respect for her family.
05:03.3
Pero what is so heartbreaking here is because she was 13 years old, kaya niya gamitin yung internet at nag-google niya yung simptomas ng sakit niya.
05:12.5
And she knew, she knew she was going to die of rabies. It's so heartbreaking. It's so heartbreaking.
05:18.9
Nangaka-iyak, Ted, to read of her story.
05:22.0
Namatay po yung bata?
05:24.6
So nung nakagat siya ng aso, hindi siya nagsumbong sa mga magulang, hindi siya nadalakagat sa ospital?
05:33.4
Hindi po, hindi po. Hindi na nalaman ng magulang. Nung lumabas na lang ng simptomas, yung kinatawag na hydrophobia,
05:44.7
sa takot ng bata sa nangyayari sa kanya, ginugol niya at tinigyan niya sa internet ano ba yung nangyayari sakit at nalaman niya na mayroon siya rabies.
05:52.7
At doon na lang niya nasabi sa magulang niya. And my goodness, doon din niya nakita niya.
06:00.8
Saan po, saan lugar ito nangyari?
06:04.1
Ah, alamin ko po yung ano, the exact city.
06:09.8
Saan lugar nangyari at yung aso nakaagat sa kanya, aso ba nila sa bahay o sa labas, di ba?
06:17.8
It was a stray dog.
06:19.0
Okay, yung nga po, kaya ho kami nga, ito maganda ba kakataon?
06:22.3
Because you brought that up, Yusek, no?
06:25.6
Kaya po, naintindihan natin yung handicap ng DILG, kulang sa tao, hindi kaya magbantay, kailangan ng tulong ng taong bayan.
06:34.2
Naunawaan po namin yun, Yusek.
06:36.3
Ang amin lang po kasi dito, sa loob ng isang buwan, 30 dias yun, no?
06:42.9
Opo, eh ano ba naman yung at random, ilang araw lang po, para maka-on the spot, makapanghuli tayo,
06:50.2
na mag-ikot-ikot lang po yung sinumang.
06:52.3
Kung tauhan dyan, para maging proactive din po, at maka, ano sila, makapagsabi nga sa mga barabaranggay,
06:59.5
kung sila mismo, na mga taga DILG, eh makapag-ikot.
07:03.8
Itong mga taga region ninyo, uliting ko ha, naintindihan natin, kakulangan sa tauhan, kakulangan sa resources, etc.
07:11.0
Pero sa loob kaya, di ba, ng isang buwan, ano ba yung isang araw, dalawang araw ka mag-ikot,
07:17.7
para naman din yung mga LGU, ikmat na, uy, may nahuling barangay.
07:22.3
Kaya dito, o kasi, hindi namin, hindi namin inakala, may taga DILG na taga region,
07:27.7
nag-ikot pala, ina-on the spot kami.
07:30.3
So, pinatawan ng preventive suspension, o anuman, yung barangay official.
07:35.5
Di ba? So, yung po, ito po, ito po lang naman ang lambing namin, di ba, sa DILG, kung mamarapatin po ninyo.
07:45.5
Alam mo, Ted, that's a very good idea. And thank you for, ano, for bringing that up.
07:50.4
Actually, may ginagawin.
07:52.3
So, ang nga, already, dahil sa utos ng ating mahal na Secretary Ben Avalos to intensify monitoring nito,
07:59.6
already, nagkakaroon po kami ng monitoring nito.
08:03.0
Pero, I think, ano, it's high time, it's very good that you brought that up para mas lalong ma-intensify itong mga random inspections.
08:12.4
At yung, I just looked it up, Ted, yung sinabi niyong, ano, yung CT ng case na nabanggit ko, it happened in Tonto.
08:20.4
It was reported in Tonto.
08:22.3
Manila, oh, mukhang maraming nga dyan.
08:24.6
So, diyan po sa Tondo rin, ito po ngayon, ano, maraming nag-feedback sa amin.
08:29.0
Sa Tondo nga daw, ang dami pong mga paalat-kaalat ng mga aso.
08:33.9
So, palagay ko po naman, yung mga barangay kapitan doon, si Mayor, kung may time siya, eh, mag-ikot-ikot din siya.
08:41.2
Kasi, alam nyo ho, nakakalungkot yung pangyayaring yan.
08:46.3
At, Sir, at Yusek, Sir, malaki po matitipid ng gobyerno din, eh.
08:52.3
Yes, Sir, yes, Sir.
08:53.8
Kasi, di ba, unang-una, yung rabies shots, gastos, di ba?
08:59.3
Yung pag-confine, gastos yan.
09:02.3
Of course, yung buhay.
09:03.4
Ang buhay ang importante, higit sa labuhay.
09:05.9
Pero, di ba, kapag, ito, una, yung pagpaparehisto sa lahat ng aso.
09:11.5
Pag wala yung umaako dyan, may dog pound kayo na maayos para hindi naman magreklamo yung mga animal rights advocate, di ba?
09:19.1
So, may dog pound na maayos.
09:20.8
Yung disposition sa mga aso.
09:22.3
So, na walang nagmamayari.
09:24.4
So, I mean, eventually po, cost efficient ito.
09:27.4
Higit sa lahat, sa buhay ng tao, at cost efficient sa gobyerno.
09:30.8
Kasi ngayon po, ang sinasabing nga ng San Lazaro, umaabot ng 6,000 isang araw, eh.
09:36.0
Sa lahat na ho ng kanilang kaso, pati ho yung mga follow-up, pati yung mga bago, pati po yung mga dumadayo.
09:41.9
So, palaki rin po ng palaki ang nagagasta ng gobyerno.
09:45.4
Dahil po dito ho, sa mga naglipa ng mga stray dogs na ito.
09:50.2
Tama po. Tama po.
09:51.5
So, alam mo, Ted, when I read the story of this girl,
09:55.8
I have a son myself, Ted, who's, I have a young son.
10:01.1
And the thought na may mangyaring ganyan sa kanya, it rips my heart out.
10:06.6
Parang naiiyak ako nung nalaman ko yung kwento nitong bata.
10:11.7
At iniisip ko rin yung anak kong maliit.
10:14.1
Kaya, thank you, Ted, for bringing this up.
10:17.2
Nananawagan ako sa publiko.
10:18.8
I know maraming nakikinig.
10:21.6
Silang ano, meron silang anak na maliit o meron silang kapatid na maliit.
10:27.4
Huwag sana nating ipayagan na mangyaring ang ganito.
10:35.5
Please report to your local government.
10:37.4
And if there are stray dogs na hindi na pinapapayaan lang na mag-room sa kalye,
10:44.2
dapat po mahuli ito.
10:45.8
Requirement po sa batas na mahuli ang mga ito para mailagay sa dog pound at ma,
10:51.5
immunize against rabies.
10:53.4
Yan po ay mandato ng batas.
10:57.4
And lastly po, on my part, ano po, Sek, baka may pahabo ng tanong ngayon si Chacha.
11:03.9
Sir, dito po sa inyong reiteration, ano, ng importance of the implementation of RA-9482.
11:12.4
Specific lang po talaga dito, stray dogs.
11:15.7
Eh, sabi din po nga ni Dr. Ron Jinsulante, pati ho po sa may rabies din.
11:20.7
Meron din po mga reports nga yung pusa nangangalmot.
11:24.3
Ano ho, may mga pusa din po na napakaraming pusang gala.
11:28.1
Pepede ho ba natin ditong pag-usapan nyo po within DILG?
11:32.2
Baka magkaroon kayo, pepede ho ng addendum dito.
11:35.2
Pati po stray cats, kasi andami din pong mga pusa na pakalat-kalat.
11:42.7
Sila din po yung una, yung basurahan mo sa labas ng bahay mo.
11:47.0
Kung wala mang aso nangangalkal, bukas pagising mo,
11:50.7
abay, nagkalat, pusa pala.
11:55.8
Opo, doon sa bahay nyo mismo, kapag yung irresponsable yung may may-ari,
12:00.5
hindi pinakakain yung pusa, naghaharap ang pagkain sa kapitbahay.
12:04.5
Saan dudumi yung pusa? Sa kapitbahay.
12:07.4
Sino nang gugulo doon po sa loob ng bahay noong kapitbahay?
12:11.7
Ay, yung pusa din po ng kapitbahay.
12:13.5
Hindi lang po ito aso eh.
12:18.4
Nako, Ted. Thank you for bringing that up.
12:20.7
Magandang pong point. Magandang puntos po yun na dapat ma-cover din yung mga aso.
12:28.1
Definitely, we will take that up sa yung pusa pala.
12:34.2
Yes, sir. Please.
12:35.4
Definitely, we will take that up na dapat ma-monitor din ang mga pusa.
12:40.5
Thank you for bringing up that very important point.
12:43.5
In fact, minsan, higit na mas marami pa yung mga pusa at aso sa itang lugar.
12:50.7
Kaya kami, ano din sila, ravish.
12:52.0
Pahabol lang pong tanong galing po kay Chacha. Please, Yusek.
12:55.0
Attorney, Yusek, ito po bang pag-monitor kung saan dadalhin itong mga stray animals sa mahuhuli natin
13:01.9
under din ang jurisdiction ng inyong ahensya?
13:07.0
Well, ang jurisdiction ng aming ahensya po is that to ensure na itong local government
13:13.3
ay may tamang dog pound.
13:16.9
Kasi kung wala, yan po ay requirement ng batas.
13:20.7
Kung wala silang gano'n, pwede pong ma-sanction ang local government na wala gano'n.
13:28.1
Kasi requirement po yun ng batas.
13:30.0
So, paano po yung pag-check natin ito?
13:32.5
Kasi kanina, nagbabasa ako ng mga comments online.
13:34.8
Ang sinasabi, dun daw po halimbawa in San Juan, pag nagre-report sila na may mga stray animals,
13:40.5
sinasabi nung nakakausap yata po nila na hindi enough yung impounding area
13:46.7
o kaya naman ay wala po talagang facility na pagdadalhan.
13:50.7
Para po dito sa mga stray animals na ito.
13:53.6
Kaya po namin natanong iyon, kung natche-check po ba ng DILG itong mga pinagdadalhan ng stray animals?
14:04.9
Yung mismong inspection ng dog pound po sa pagkakalam ko, that is under the veterinary...
14:12.6
Halimbawa, sila yung may pagkakalam sa technical details.
14:18.0
Technical details kung...
14:20.7
How much space should there be?
14:22.9
Kung tama po yung facilities?
14:25.0
Kung may understanding, but it's under the Department of Agriculture.
14:29.8
Kasi sila yung may veterinary bureau nila.
14:37.8
Kasi sila yung may technical expertise.
14:39.8
Pero to determine po whether or not there is a dog pound, kailangan din namin alamin din yun.
14:49.9
Or halimbawa, kung wala pala, dapat rin malaman din yun para we can call the attention of the LGU.
14:59.5
O, so hindi po pwedeng tanggapin na yun na sagot galing sa mga LGU natin.
15:04.0
Kung sakali mang may magsusumbong, may mga stray dogs or cats na wala eh, wala tayong impounding area.
15:09.0
Pupwede po sila makapagsumbong na sa DILG pagkaganoon?
15:14.0
Kasi nakalagay po, halimbawa, sabihin na kulang yung pondo.
15:18.3
May nakalagay sa batas.
15:19.9
Halimbawa, kung kulang yung pondo na magtayo ng dog pound, pwedeng magkaroon na the municipalities can share the expense of maintaining a dog pound with the other adjoining municipalities.
15:33.3
So, halimbawa, isang grupo ng mga maliliit na municipality, pwede silang magpulong-pulong ng pera para magpagtayo ng one to serve a particular area.
15:45.4
So, may nakalagay po doon ng ganoon sa batas.
15:49.9
So, Satundo, may iba pa po ba kayong tinututukan na areas kung saan marami po ang stray animals natin?
15:58.1
Meron lang kaming listahan dito.
16:00.4
I will share it with you na lang.
16:01.9
I don't have the exact details before me right now.
16:05.6
Pero I can share it with you in more detail.
16:09.9
So, USEC, kami po ay maghihintay doon po sa mga telepono ng inyong mga regional offices, particularly po itong NCR na kung saan po mas marami nga ang complaint.
16:19.9
And second, sana po magbunga po ng mabilis na aksyon itong ating panayam na ito doon po sa mga binabanggit po natin na panahon na rin po siguro para magkaroon po ng oras ang DILG region sa pag-iikot-ikot ng makahuli sila ng mga pabayang LGU.
16:40.9
Napakaganda yung suggestions nyo.
16:42.4
And thank you po for bringing this very critical issue to the attention of the public.
16:49.0
So, we appreciate having this platform and opportunity para makapagbigay alam sa public, lano't-lano na ang safety ng ating mga children, mga bata ay at least dito.
17:01.1
So, salamat, Ted.
17:02.0
Thank you. Thank you very much.
17:03.7
Si Atty. Lord Villanueva, ang Undersecretary for Operations po naman ng DILG.
