00:51.0
Wala namin ang utang.
00:52.0
Ito ang utang sa iyo.
00:53.7
Sabihin nila maraming pera. Pero ano po ba sir, yung iba't ibang klase ng utang o loans?
00:58.5
So meron kasing dalawang general category siya. Meron tayong consumption loans, ito yung mga ginagamit para sa mga pang-araw-araw na pangangailangan.
01:08.9
At meron tayong mga productive loans, ito yung kumikita o ginagamit sa negosyo.
01:14.1
So ang mas maganda talaga dito, gagamitin dapat natin yung utang for productive purposes.
01:20.2
Bakit ito naging productive?
01:22.0
Ano ang productive loan? Ano ang productive purposes nito sir Vince?
01:25.0
So for example, gagamitin mo siya sa negosyo. So magiging productive siya kasi kapag ginagamit mo siya sa negosyo, kikita ka doon, so kaya mong bayaran yung interest at saka yung principal na hiniram mo.
01:37.0
Pag consumption kasi ay walang papalit.
01:41.3
Hindi umiikot ang pera.
01:44.3
Parang one time big time.
01:46.1
Oo, siguro yun yung mga pautang naman pang bayad ng kuryente.
01:50.6
Pautang pang pampalit.
01:52.0
Yan, kiko lang mamaya.
01:53.4
Yung iba, pautang pang handa.
01:56.8
Pero ang productive loan, pang business loan, pang negosyo, yan dapat ang mga target natin.
02:02.4
Alright, so paano po ba nakaka-apekto ang pagkakaroon po ng utang sa ating financial growth at syempre yung financial freedom na tinatawag natin?
02:10.1
So kapag nagamit natin yung utang sa maling paraan, so gaya nga ng sabi ni Ryan, pag ginamit mo ito upang bakasyon at kanina sinasabi mo na hindi pa nga dumarating yung pera,
02:19.7
ay may ano na, may inilalaan ka ng pambayad sa utang na ito.
02:23.7
So negative yung magiging efekto niya.
02:26.6
Kasi dapat talaga yung utang ay iingatan natin yung paggamit niya.
02:31.6
Ang ano dyan, dapat parang gagamitin lang natin siya sa mabuting paraan, sa tamang paraan, yung sa pagninegosyo at kapag tayo ay kikita.
02:40.7
So ang gagawin natin kapag yung bagay ay hindi kikita, katulad nung bakasyon, dapat pinag-iipunan yan.
02:49.7
Kapag yung sinabi mo naman kanina na mga daily needs, mga pang-araw-araw na pangangailangan, dapat galing yan sa source of income mo.
02:57.2
Yun yung iba-budget mo.
02:58.8
Pag hindi pa dumarating, huwag ka munang gumastos.
03:02.5
Yun yung tip doon, huwag munang gumastos.
03:05.4
Ito na yan, baka maraming nag-aabang.
03:07.2
Kasi marami siguro ngayon, medyo hirap na, servants, kung paano makakahon.
03:12.1
Pero paano nga ba yung tamang paraan para mabayaran?
03:16.5
Oo, ang dami po nakikita sa Facebook, tinatag na yung iba.
03:19.7
Pag ba hindi yan ang utang mo, pahirapan daw.
03:22.1
Paano nga ba, service?
03:23.2
So unang-una, ang pinaka-rule ko talaga dyan ay kung ikaw ba una sa utang, huwag nang dagdagan ang utang.
03:30.7
Huwag nang dagdagan.
03:31.7
Huwag nang dagdagan.
03:32.9
So ang gagawin mo dyan ay hindi mo dapat ginagamit ang utang pambayad sa utang.
03:37.6
Kasi ganyan lang nangyayari.
03:39.1
Death trap or death cycle, yung tawag natin dyan.
03:41.8
Pero this is not to say na personal lang ha, yung may kasalanan sa pangungutang.
03:47.9
Kasi meron din niyang systemic factor.
03:50.3
Dala ng mataas na inflation, for example.
03:53.0
Dala ng hirap sa buhay.
03:54.9
Tapos hindi rin tayo naturuan masyado sa ating basic education, sa financial literacy.
04:00.4
Tapos aggressive marketing ng mga financial institutions sa pagpapautang.
04:05.0
Di ba ilang beses tayong nakakatanggap mula sa mga credit card companies na,
04:08.9
Oh, fulfill your dreams. Travel now. Pay later.
04:14.9
Oo, kasi yung mga parang sa pagbibili ka sa mall na yung mga,
04:19.0
Sige, i-delay na lang po natin.
04:20.8
Yung utang nga pa lang.
04:21.5
May 3 months na delay sa pagbabayad.
04:23.5
Yung utang parang, oh, maganda to.
04:25.0
So, iwasan yung mga ganun na.
04:26.2
Iwasan yung mga ganun.
04:27.5
So, hindi lang siya personal.
04:29.2
Malaking bagay yung personal.
04:30.5
Pero malaking bagay din yung systemic.
04:32.7
Isa din yung mataas yung underemployment natin.
04:35.4
So, talagang dahil sa hirap ng buhay, kumakapit sa patalim.
04:39.3
Dahil kailangan pang edukasyon, pang medical bills.
04:43.9
So, nangungutang.
04:44.9
Pero dapat sa better world.
04:48.3
Kapag emergencies yan, insurance ang ginagamit natin.
04:52.0
Kapag daily needs, source of income.
04:54.5
Kapag mga wants natin, kasi sa totoo lang,
04:58.1
ang wants maganda yan ha, pampakulay yan ng buhay.
05:03.0
Date mo na sa mabongga, di ba?
05:05.4
Yan ay pinag-iipunan.
05:07.4
Yun pala dapat ang mga sources.
05:09.5
Pinag-iipunan ang mga wants natin.
05:13.0
Sabi mo kanina, huwag na dagdagan ng utang.
05:15.6
Pero paano mabubuhay?
05:17.2
Kunwari talagang,
05:18.3
walang-wala talaga.
05:20.3
So, dapat pa dagdagan ng kita pa paano ba?
05:22.9
So, talagang dapat ang gagawin mo ay hahanap tayo ng paraan para dagdagan ang kita.
05:28.1
Kasi sa totoo lang ang nakita ko na,
05:30.2
ang realidad na ng Pilipino, ng karaniwang Pilipino ay talagang nagsikip na ng sinturon na maluktot na sa ating mga kumot.
05:40.9
Nagamanon natin lahat yun.
05:42.4
Ang kulang ay dito sa creation ng income.
05:45.4
At tingin ko malaking bagay na makakatulong ay,
05:48.3
kung ang government at ang private sector magbigay ng employment opportunities at ang government ay enabling environment para yung negosyo ay mag-thrive sa Pilipinas.
05:57.5
Tsaka yung pampuhonan siguro, ano?
05:59.8
Pagsimula ng malit na negosyo.
06:01.4
May programa actually, ang Small Business Corporation, DTIN, SB Corp na P3.
06:08.7
Yan yung nagbibigay sila ng mababang interest kung ito ay gagamitin mo para sa negosyo.
06:15.0
So, may mga ganyang programa naman.
06:17.9
Magsimula ka ng maliit na negosyo, kahit mga customer mo, katrabaho mo yan din, di ba?
06:22.5
Yung iba ginagawa ganyan, para at least maka-aho ng konti.
06:26.3
Pero sir, kanina you've mentioned about credit cards.
06:29.3
Advisable ba na gumamit?
06:30.5
Kasi yung iba okay lang kasi may 3 months bago magbayad.
06:33.1
May mga card advances pa na.
06:34.8
Yun nga, sabi mo, 3 months muna bago bayaran.
06:36.8
So, matagal. Iniisip, okay ba yun, sir?
06:39.4
So, yung credit card, ang rule natin dyan ay,
06:42.7
wala kang karapatang gumamit ng credit card kung hindi mo kayang bayaran ng buo.
06:47.9
Every month, pagdating ng due date, yung credit card bill.
06:52.7
Kasi kung ang gagawin mo ay ang credit card na ay source ng credit, mali.
06:57.9
Dahil hindi yan yung primary purpose ng credit card.
07:01.2
Ang primary purpose ng credit card ay gagamitin mo ito for convenience sa pagbabayad,
07:06.1
para hindi ka na magdala ng cash, at saka security.
07:09.4
Di ba? Kasi hindi ka nagdadala ng cash.
07:11.9
So, dapat ang gagawin mo, pag ikakaskas mo yan,
07:15.0
you have to make sure na may equivalent yan na,
07:17.9
pera sa savings account mo.
07:19.9
Kung wala, huwag ikakaskas.
07:22.9
Naku, pag dumadating pa naman yung credit card bill,
07:25.4
teka, parang nagkakalagutan ko.
07:27.6
Parang may matay ka muna.
07:29.0
Alright, may upcoming seminar po kayo para po sa ating mga produktibong paggamit ng loans.
07:34.1
Tell us more about that.
07:35.0
Yes. So, sa April 13, 8pm, meron tayong webinar,
07:39.0
Productive Use of Loans.
07:40.3
So, tuturuan natin kayo kung paano gagamitin ang loan
07:43.1
para yung ating paggamit ng loan ay,
07:47.9
mas maging maayos siya at hindi tayo mababaon sa utang.
07:51.5
So, for details, pumunta lang po sa vinsrapisura.com slash webinars.
07:56.5
Isitahin niyo po yan na para sa Productive Use of Loans.
07:59.6
Sabi nga, ang utang nga hindi naman masama.
08:01.4
Basta ito ay produktibo.
08:02.9
Doon ka pupunta kasi inikikot ang pera.
08:06.4
Oo. At saka dapat magbayad tayo kasi tiwala rin ang ano natin dyan.
08:11.1
Kung baga currency natin para tayo ay makapag-avail pa ng ibang productive loans.
08:15.5
Natatawa talaga dun sa mga memes na yun.
08:17.4
Yung aso, mukhang aso. Mabait pag nagungutang.
08:20.2
Pero pag sinisingin na, parang galit na.
08:22.4
Uy, Sir Vince, ako nabitin ako.
08:24.1
Pero maraming kaming natutunan sa ating kwentong ito.
08:26.6
Maraming salamat, Sir Vince Rapisura,
08:28.5
sa pagbibigay po sa amin ng tips para sa problema namin sa pinansya.
08:32.4
At syempre, sa pagbamanage po ng tama ng ating mga utang.
08:35.1
Thank you, Sir Vince.
08:36.1
Thank you, Sir Vince.
