00:56.5
Ang namamatay sa heat stroke, yung mga matatanda, na hospital nalang, nagkasakit nalang, hindi na nababalita.
01:04.1
10 basong tubig, mas maganda kung kulang sa tubig at mainit ang panahon.
01:10.3
Maraming benefits ang pag-inom ng tubig.
01:13.5
Pag-gutom ka, at least medyo may laman ng tiyan.
01:17.2
Pag napapagod ka, may tulong ang tubig.
01:20.2
Pag masakit ang ulo, walang energy, pwede ang tubig.
01:24.5
Actually, gamot siya sa migraine.
01:26.5
Constipated, matigas ang dumi, tubig din.
01:30.5
Yung may problema sa tiyan, hyperacidity, may heartburn, may ulcer, tubig din para mahugasan yung acid.
01:38.5
Ayan, pag dehydrated, kailangan mo talaga ng tubig.
01:43.5
Pero mas marami na ang requirement ng water pag mainit ang panahon.
01:48.5
Dati ako 8 glasses of water in a day, ngayon kulang ng 8 sa akin.
01:53.5
Siguro at least 12 ba? Hindi pa ako lumalabas.
01:56.1
Hindi pa ako lumalabas sa araw.
01:58.1
Depende rin kasi sa laki ng tao.
02:00.1
Mas malaki yung tao, mas maraming water intake.
02:04.1
Mas maliit, mas bata, mas konti.
02:06.1
Pero marami pa rin. Average is 8 to 10 glasses of water.
02:11.1
Isa kasing problema, pag hindi tayo uminom na sapat na tubig,
02:15.1
mapapansin nyo yan, pag mainit panahon, matagal na kayo umihi.
02:20.1
May ibang tao, 4 na oras hindi umiihi.
02:23.1
Pag ako, 4 na oras hindi umiihi. Kabado na.
02:26.1
Pero may ibang tao, 8 hours na hindi pa umiihi.
02:31.1
Medyo bad warning sign na yan.
02:34.1
Kasi pag 8 hours hindi ka umiihi, ano nangyari?
02:39.1
Bakit hindi nag-proproduce ka ng ihi ang kidneys mo?
02:44.1
Baka mamaya 24 hours hindi ka umiihi.
02:47.1
Ang tawag dyan, acute kidney failure na po.
02:51.1
Dialysis na ang punta nito.
02:54.1
Pwede masira ang kidneys within 1 day pag hindi ka umiihi.
02:59.1
Tawag natin dyan, medically, oliguria.
03:03.1
Ang oliguria nga, umiihi pa eh.
03:06.1
300 ml hanggang 500 ml ang ihi in 24 hours.
03:13.1
Isang baso hanggang dalawang baso ang dami ng ihi mo per day, kulang na yun.
03:20.1
Oliguria na po yan. Hirap na ang kidneys natin.
03:24.1
Ang normal na ihi natin dapat at least 1 liter hanggang 1.5 liters in a day.
03:32.1
So, 4 na baso hanggang 6 na basong ihi ang lumalabas dapat.
03:37.1
Eh paano kung pinapawisan ka pa?
03:39.1
Kaya yung inom mo, para makuha mo yung 1.5 liters na ihi, 6 na basong ihi,
03:46.1
kailangan ng inom mo 8 hanggang 12 glasses.
03:50.1
Pinaka minimum 8 glasses.
03:52.1
Kundi hindi mo makahabol eh.
03:54.1
Tulad na sinabi ko, pag ganito lang karami, 300 ml lang ang ihi in 24 hours, oliguria na yan.
04:02.1
Pwede na maging sakit yan.
04:05.1
Pag umabot sa anuria, halos wala nang ihi.
04:11.1
Kidney failure na po ito.
04:14.1
So, bakit hindi umihi?
04:16.1
Ang pinaka common cause ay hindi ka uminom ng tubig.
04:20.1
Yan kasi sinasabi ko, matigas ang ulo.
04:22.1
Ayaw minom ng tubig.
04:23.1
Na-expose sa araw.
04:25.1
Kaya marami namamatay.
04:27.1
So, dehydration ang isang cause.
04:30.1
Kaya hindi umiihi ng 8 hours.
04:33.1
Kaya sinabi ko nga, dapat yung gano'ng karami inumin nyo.
04:36.1
Pero meron din ibang dahilan.
04:38.1
Pwedeng may pagdurugo.
04:40.1
Naubusan ng dugo.
04:42.1
Pwedeng may infection.
04:44.1
Pwedeng nasira yung kidneys.
04:46.1
Na kidney failure.
04:48.1
Baka nasobrahan ng pain reliever.
04:51.1
Merong nainom na mali.
04:53.1
O nasira ang kidneys.
04:56.1
Pero hindi dapat gano'n agad-agad.
04:58.1
Yung biglang di ka umiihi.
05:00.1
Baka na-dehydrate.
05:01.1
Or, baka may barado.
05:04.1
May barado sa kidneys.
05:06.1
Tawag namin diyan, post renal kidney failure.
05:08.1
So, baka may bato na kabara.
05:11.1
May prostate na kabara.
05:13.1
Baka may bukol na kabara.
05:19.1
So, yung pinaka-common na first aid ginagawa natin.
05:22.1
Inom muna ng tubig. Tingnan nyo.
05:24.1
So, pag nagkulang yung inom nyo.
05:26.1
Makikita nyo, nagbabago kulay ng ihi nyo.
05:29.1
Pag ang ihi nyo, ako lagi ko chinecheck.
05:32.1
Pag maganda ang kulay.
05:33.1
Kulay puti o light yellow.
05:37.1
Siguro, umiinom ka ng maraming tubig.
05:39.1
Pero, pag naging golden yellow na.
05:43.1
Light yellow o may tingkad na yellow na.
05:47.1
Inom agad sa basong tubig.
05:49.1
Pag nakita nyo yun.
05:53.1
Pag nakita mo ang kulay niya,
05:58.1
Matingkad na orange.
06:00.1
Parang orange juice na.
06:02.1
Inom agad dalawang basong tubig.
06:05.1
Yan ang first aid agad.
06:07.1
Pag ang kulay ng ihi,
06:11.1
Tatlong basong tubig na agad.
06:14.1
Nakita nyo? Ang grabe yung pinaka-first aid.
06:17.1
Isang baso, dalawang baso, tatlong baso.
06:19.1
Actually ito, first aid lang siya.
06:22.1
Pero, pag talagang hindi na kayo umiihi
06:26.1
ng 8 hours, 12 hours, 24 hours.
06:29.1
Punta agad sa emergency room.
06:31.1
Anong gagawin ng doktor sa emergency room?
06:34.1
Lalagyan kayo ng swero.
06:35.1
Bibigyan rin kayo ng maraming tubig.
06:37.1
Baka isang litro ibibigay niya.
06:39.1
So, titignan niya.
06:40.1
Pag binigyan ka na isang litrong tubig.
06:43.1
Iihi ka ba o hindi?
06:45.1
Kasi pag umihi ka.
06:46.1
Dehydrated lang yun.
06:48.1
Pero, pag hindi ka pa rin umihi.
06:52.1
Baka may ibang cause.
06:54.1
Pero sa atin, ang first aid nga.
06:56.1
Baka tubig lang yung dahilan.
06:58.1
Kasi nga, naging orange at kulay brown yung ihi.
07:03.1
Signs na dehydrated ka.
07:12.1
Ihi, madilaw masyado.
07:15.1
So, ang namamatay usually matatanda.
07:19.1
Marami sa buong mundo.
07:21.1
Hindi lang talaga binabalita sa news.
07:23.1
Hindi lang binibilang.
07:25.1
Pero sa dating compute,
07:28.1
aabot ng mga hundreds ang namamatay.
07:30.1
Sa init at sa kulang ng inom ng tubig.
07:33.1
I think mga 300 to 400 yung estimate ko dati namamatay sa Pilipinas.
07:40.1
So, young infants.
07:43.1
Ang sintomas nila.
07:45.1
Kulang ang ihi sa diaper.
07:49.1
Pag umiiyak ang mga bata.
07:54.1
Yung dila niya, tuyon-tuyo.
07:56.1
Tapos lubog yung mata.
07:58.1
Pati dito, yung bunbunan.
07:59.1
Nakalubog din siya.
08:01.1
Tapos yung ihi nga, very dark.
08:03.1
Kasi pinipilit ng kidneys i-preserve yung tubig.
08:07.1
Kasi kulang ka nga.
08:08.1
Ayaw ka nga uminom ng tubig.
08:10.1
Pinipilit niya mag-conserve.
08:11.1
E hindi na niya kaya.
08:16.1
Pwede nga may barado din.
08:17.1
Possible din yan.
08:18.1
Nagki-kidney stones din.
08:20.1
Kaya nagkaka-kidney stones.
08:22.1
Kasi hindi ka uminom ng tubig.
08:24.1
Nagbuo-buo yung mga kidneys.
08:26.1
Kung uminom ka ng maraming tubig.
08:28.1
Dapat nahugasan yan.
08:30.1
Bakit nagkaka-UTI?
08:33.1
Kulang din sa tubig.
08:34.1
Kasi kung marami kang ininom na tubig.
08:36.1
Malalabas mo yung bakteriya.
08:38.1
Hindi mo na-flush eh.
08:40.1
Kung baga sa kubeta.
08:41.1
Ayaw mo i-flush yung kubeta eh.
08:44.1
Kaya nag-ipon ng ipon yung dumi sa kubeta.
08:47.1
Inom ng maraming tubig.
08:49.1
8 to 10 glasses or more.
08:53.1
Pag hindi na umiihi.
08:54.1
Wala nang choice.
08:55.1
Magda-dialysis na.
08:57.1
Mahirap na yung gamutin.
09:01.1
So, pag-usapan natin konti ang kidney failure.
09:04.1
Dalawang klaseng kidney failure.
09:06.1
Pag kulang ka sa tubig.
09:07.1
Acute kidney failure yun.
09:11.1
Meron din chronic kidney failure.
09:16.1
Ilang years bago mag stage 3, stage 4.
09:18.1
Tataas pa creatinine.
09:20.1
Pero yung dehydration.
09:24.1
Mabilisan masira ang kidneys nun.
09:27.1
Baka 24 hours lang pwede na masira.
09:37.1
Pag exposed ka talaga sa araw.
09:39.1
O construction worker.
09:42.1
O baka nagwo-workout.
09:43.1
Nagja-jogging ka pa.
09:45.1
Isang baso every 20 minutes.
09:47.1
Habang exposed sa araw.
09:49.1
Tatlong baso per hour.
09:52.1
Ang recommended yan o.
09:53.1
2 to 3 glasses per hour.
09:55.1
Tapos anong iinumin nyo?
09:58.1
Pwedeng tubig lang.
10:02.1
Pero syempre kung pawis na pawis.
10:04.1
Minsan kulang ang tubig eh.
10:08.1
Kainan mo ng saging.
10:10.1
Para meron kang electrolytes.
10:11.1
May potassium ka.
10:14.1
Maganda rin yung buko.
10:15.1
So sa 12 glasses of water.
10:17.1
Pwedeng buko yung iba doon.
10:23.1
Huwag na soft drinks.
10:27.1
Dalawang basong soft drinks.
10:29.1
Pwede na rin siguro.
10:32.1
Mas okay ang sports drink.
10:34.1
Yung mga Gatorade.
10:37.1
Hindi rin pwede sobra dami.
10:38.1
Matamis din kasi sya.
10:40.1
Meron din mga Pocari.
10:43.1
Gusto yun ng mga nephrologist.
10:44.1
Pero kung nagtitipid tayo.
10:51.1
Pag pawis na pawis.
10:53.1
Para hindi madisgrasya.
10:55.1
Inom na maraming tubig.
10:57.1
Avoid going out in the heat.
10:59.1
Bantayan yung mga may edad.
11:02.1
Sila agad nadidisgrasya.
11:06.1
May namamatay ng mga bata.
11:15.1
Sa loob ng bahay.
11:16.1
Sa loob ng building.
11:17.1
Maluwag lang yung baro.
11:19.1
Pwede mag electric fan.
11:20.1
Ingat lang sa sunog.
11:22.1
Ang daming sunog ngayon.
11:24.1
Na umaapoy ang electric fan.
11:27.1
Baka masunog kasi nga eh.
11:29.1
Hindi na pinapatay yung electric fan.
11:31.1
Iwas din sa sobrang exercise.
11:35.1
Lalo ka pa ngayon.
11:39.1
Dati naglalakad ako mga 5,000-7,000 steps.
11:43.1
May ilang araw ngayon.
11:44.1
Baka 1,000-2,000 steps na ako.
11:46.1
Pagod na ako sa init eh.
11:53.1
Ingat sa pain reliever.
11:56.1
Ayaw mo na masira yung kidneys mo eh.
11:58.1
So baka ma-damage yung kidneys mo
12:00.1
ng pain reliever.
12:02.1
Ng mga ibang limits sa protein.
12:05.1
Masyado maraming protein.
12:07.1
Hirap din ng kidneys natin.
12:11.1
Iwas din sa sobrang.
12:12.1
Pwede naman konting alat.
12:13.1
Pinapawisan ka kasi.
12:16.1
Pero hindi rin pwede sobrang alat.
12:21.1
Nakaka-dehydrate din eh.
12:22.1
Pakunti-kunti lang.
12:24.1
Kailangan controlled ang blood sugar.
12:27.1
Kailangan controlled din yung high blood natin.
12:30.1
Ito ang sumisira sa kidneys.
12:34.1
Tapos pag naisira na kidneys mo.
12:36.1
Nadehydrate ka pa.
12:37.1
Mas mabilis pa masira yung kidneys.
12:40.1
Kaya kailangan natin yung tamang pag-inom ng tubig.
12:43.1
So nephrologist ang pinupuntahan.
12:45.1
Huwag na sira ang kidneys.
12:48.1
At ito yung mga basic tips natin para alagaan ng kidneys.
12:54.1
Tubig lang talaga gusto ng kidneys natin.
13:01.1
Maintain ng blood pressure.
13:03.1
Maintain ang blood sugar.
13:06.1
Ingat sa mga kung anong mga tableta para hindi masira ang kidneys.
13:13.1
Mas maganda isda.
13:14.1
Iwas sa sobrang daming protina.
13:16.1
Saan mo nakatulong ito?
13:18.1
Para sa tamang pag-inom ng tubig.
13:20.1
Siguro mga 8 to 12 glasses.
13:22.1
So huwag natin hayaan na 4 na oras.
13:25.1
6 na oras hindi pa tayong miihi.
13:28.1
Inuman nyo na ng tubig para maalagaan ang kidneys natin.
