00:34.8
that's the time na medyo nag-lay low siya
00:36.8
and she was like,
00:37.9
Ma'am, hindi ko kayo nabloat. Ma'am, hindi ko kayo sinigawain.
00:40.5
That's the time na lumabas yung line ko na,
00:45.3
So, now you're making me look like a liar.
00:48.5
I think at 8 o'clock in the evening of that day,
00:51.4
na-upload na yung video
00:52.5
and then it was totally blown out of proportion.
00:56.1
Nagalit na yung mga netizens.
00:57.5
My inbox exploded.
01:00.1
And at 1 a.m., one of my relatives called me
01:04.2
Hey, nasa Facebook ka.
01:06.3
And my world crumbled.
01:09.4
Sunod-sunod ang natanggap na komento ni Paula.
01:12.8
Ilan sa mga yan, may kasama pang pagbabanta.
01:16.4
Well, I don't know if it's common na makatanggap na
01:19.0
ditawagin kang demonyo
01:20.6
or itutulak ka nila sa LRT kapag nakita ka nila.
01:23.7
Deserve mo daw na i-gang rape, ganyan.
01:25.9
Kung magulang mo kami, ikakahiya ka namin.
01:30.0
At noong 2019, na-diagnose siya ng bipolar 1 disorder
01:34.7
at complex post-traumatic stress disorder o PTSD.
01:38.6
Paliwanag daw kay Paula ng kanyang psychiatrist,
01:41.4
meron na siyang bipolar 1 disorder bago pa ang insidente.
01:45.0
At isang araw ito sa kanyang manic episodes.
01:48.2
Usually, narinig lang natin yung post-traumatic stress disorder
01:51.1
sa mga taong galing sa wars.
01:53.3
But we also experience it through different traumatic incidents
01:57.2
or events in our lives.
01:58.6
And that's one of those.
02:00.0
I say complex because hindi lang siya yung nag-trigger yung mismong event
02:04.1
but also the experience, the cyberbullying
02:06.3
and everything that came after and even before that.
02:11.4
Ginamit itong oportunidad ni Paula para mas kilalanin ang sarili
02:15.5
at mapalalim ang kanyang pananampalataya.
02:18.6
When I came to know the Lord and finally had a relationship with Jesus,
02:23.5
that's the time that I have found a community,
02:27.1
a Christian community, a spiritual family
02:29.0
where you're not alone.
02:30.0
You're not judged.
02:31.1
People accept you.
02:33.8
And you know that you are forgiven.
02:38.6
Sa ngayon, nasa healing stage pa rin daw si Paula.
02:41.8
Pero unti-unti raw bumubuti ang sitwasyon niya sa pamamagitan ng therapy.
02:46.6
Ang natutunan daw ni Paula sa insidente ito,
02:49.5
palawakin pa ang kanyang pangunawa.
02:52.3
Doon papasok yung empathy and compassion.
02:54.3
Instead of them empathizing toward you,
02:57.4
ikaw yung nag-e-empathize sa kanila.
02:59.1
Ikaw yung matatanggap.
02:60.0
Mas nag-grow ng mas malaking compassion and empathy
03:02.6
para sa mga tao na hindi na-iintindihan.
03:06.7
May payo naman ang eksperto sa mga tulad ni Paula
03:09.3
na nakaranas ng cyberbullying.
03:13.0
Pag-isipan mo nga kung ano nangyari.
03:16.1
And get help din.
03:17.7
Kasi lalo at hindi rin maganda sa mental health ng mga tao
03:22.0
yung ganong pangyayari.
03:24.3
Maganda makakuha ng professional help.
03:28.0
Even kausapin mga kaibigan mo.
03:30.0
Hingi ka rin ng advice kung bakit ganito'y nangyayari.
03:37.3
Ay nako, si Paula.
03:39.2
Alam mo, magpapasalamat tayo dahil binigyan tayo ng opportunity
03:43.6
na pag-usapan itong bagay na napaka mahalaga ngayon.
03:47.0
Sabi nga na, hindi pa cancel culture ang tawag doon 12 years ago.
03:51.1
So ngayon, ito talagang napaka-relevant.
03:53.9
Na talagang pag-usapan.
03:55.5
Gusto kong mag-take off doon sa uling sinabi ni Paula
03:58.6
doon sa kanyang pagbabago.
03:60.0
Ang importante talaga is intindihin ang mga motivation ng tao
04:04.2
kung bakit lahat ng ginagawa ang mga bagay na ginagawa natin.
04:08.3
So yan ang gusto kong itanong sa inyo to start off our discussion.
04:11.6
Sa tingin ninyo, yung huwag na natin pag-usapan si Paula
04:14.5
kasi nakwento na niya.
04:15.8
Pag-usapan natin yung taong nag-upload
04:18.4
o kumuha ng video ni Paula
04:20.5
at in-upload niya sa social media.
04:23.8
Jess, tingin mo bakit niya ginawa yun?
04:26.4
Alam mo yung natural tendency ng tao
04:28.4
na gusto natin meron tayong sense of control sa mga bagay.
04:32.5
Yung minsan gusto natin i-control yung naratibo,
04:36.0
base sa kung ano yung nasaksihan natin at paniniwala natin.
04:39.4
Minsan kapag nakakita ka ng ganyang isang eksena,
04:41.7
halimbawa yun, sa isang railway station,
04:44.3
pakiramdam mo pag pinost ko ito,
04:46.4
baka it's my way of saying na gusto ko ng social justice
04:50.1
para doon sa pakiramdam kong taong nagrabyado.
04:53.9
I-post mo na lang,
04:55.2
pero at the same time,
04:56.0
iisipin mo rin yung ba talaga yung tamang pamamamalik,
04:58.4
para makakuha ng, sa tingin mo,
05:01.1
isa yung sabi mong justisya para doon sa taong nagrabyado.
05:04.9
Na kailangan ko pang i-post online
05:06.6
para makita ng ibang tao
05:08.3
at makakuha rin ng opinion o simpatya ng ibang tao.
05:11.7
Okay, that's one motivation.
05:13.6
Ikaw sa tingin mo?
05:14.5
Ako, mami, nakikita ko yan,
05:16.8
may mga tao nakakalungkot mang isipin
05:19.0
na magpo-post at magbibideo sa'yo
05:21.4
dahil para sa likes,
05:24.3
para sa pag-usapan,
05:29.8
nagiging deflection siya.
05:32.6
Imbis na makita ng mga tao yung mali sa'yo,
05:35.3
ipakita mo na lang yung mali sa iba.
05:37.0
Kasi para hindi mapapansin yung kakulangan
05:40.0
or kasobrahan sa buhay mo.
05:42.5
Ang tawag nila dyan online ay mema.
05:45.3
Kasi yun, you know, we had a talk, mama,
05:48.9
kasama ko sa Sir James Deacon sa UST.
05:51.5
Itong weekend lang na to,
05:52.6
it was about cancelled culture.
05:54.8
Kasi walang exemption yan.
05:57.0
Mapamataas ang antas mo.
05:58.4
Sa buhay, mapamababa.
05:60.0
Lahat pwedeng maging diktima niyan.
06:01.8
But at the end of the day,
06:03.6
iisipin mo ano ang motibasyon
06:05.7
ng taong nag-post niyan.
06:08.1
Ang problema kasi, mama,
06:09.6
meron tayong collective idea.
06:11.9
Ibig sabihin, ginawa ng isa,
06:13.5
gusto kasali ako.
06:15.1
So gawin natin lahat.
06:18.0
So yun, so far narinig natin isa,
06:20.5
parang social justice pala ba?
06:21.9
Meron akong gustong itama.
06:24.1
Yung isa, meron akong gusto itama
06:25.6
tungkol sa sarili ko.
06:27.2
Na doon ko na lang ilalabas.
06:28.4
Sa'yo, Maui, nasan ka?
06:29.4
Ako, actually, both naisip ko, mami,
06:31.1
yung either the social justice
06:32.5
or gusto lang nila ng clout.
06:34.4
Gusto nilang mag-trend sila online.
06:36.2
Ako yung naunang nag-post.
06:37.5
Ako yung unang nakasaksi.
06:38.6
I mean, to at least spread it online.
06:40.7
Pero siguro dahil nasabi na nila
06:42.4
almost what I think it could be,
06:45.4
I think it's really important
06:46.4
when you post something like that
06:48.1
to come from a good place
06:49.5
with good intentions.
06:51.5
If it's something,
06:53.4
you wanna spread awareness,
06:54.9
kunyari may nang sa scam or whatever,
06:56.8
something to that effect,
06:58.4
That's okay because you're trying
06:59.3
to help the people.
07:00.7
But if it's to bring somebody down
07:03.3
I don't think that's nice.
07:05.0
Ibabangga ko lang dyan.
07:06.9
meron nangyari na parang
07:09.0
at halos makancel si Megan Young.
07:11.2
Pero that's coming from a good place.
07:13.0
Yes, yung sa hair.
07:14.1
So hindi mo ma-explain eh.
07:16.8
yun lang yung medyo tanong ko doon
07:18.3
na paano kung you're coming
07:19.5
from a good place,
07:20.4
si Megan ginano niya
07:23.3
sa ibang culture pala kasi.
07:25.1
Feeling ko doon din
07:29.8
between cancel culture
07:30.9
and call-out culture.
07:32.7
Iba ang calling out
07:33.9
sa kinakancel mo yung tao.
07:36.1
Depende din sa intention
07:37.1
at sa motivation.
07:38.7
maganda rin na tinitingnan natin
07:40.0
ito mismo na panood natin
07:47.4
pwede ang sabi mo rin
07:48.3
na hagyat na ni Maui
07:51.3
sometimes when you don't feel
07:53.6
Gusto mong gumawa
07:55.1
ng bagay na magbibigay
07:56.4
ng attention sa'yo.
08:03.0
yung motivation na lang.
08:04.8
Whenever you see something
08:07.3
Whether it's a statue
08:08.3
or whatever, diba?
08:09.6
Ano yung unang mong gagawin?
08:11.3
Baka pipicturan mo,
08:13.8
Not necessarily to upload,
08:15.0
pero ipapangita mo
08:16.9
Ito yung nakita ko kanina,
08:18.8
parang kakaiba siya.
08:20.7
piling ko may proseso din yun.
08:23.4
at nangyayari yun,
08:29.1
at least may nagdodocument.
08:33.5
depende din sa paggamit
08:34.7
ng documentation na yun.
08:38.5
hindi ka kailangan
08:41.3
yan din ay reflection
08:42.3
ng ating lipunan ngayon.
08:44.1
Ganun na ngayon eh.
08:47.2
gusto nyong nakadocument,
08:49.0
Gusto nyong i-share.
08:51.2
journalism din yan eh.
08:53.9
kung naging insidente talaga yan,
08:56.1
naging insidente nga,
08:57.4
pag pinadala sa news station
09:02.8
sa totoong nangyari dyan.
09:06.3
ang hindi pa natin nababanggit
09:07.5
and reflection din
09:08.2
sa ating parang ngayon.
09:11.4
Yung mga magtotroll
09:14.6
Yung mga magtotroll
09:18.0
dahil doon sila kumikita.
09:20.6
yung sinabi nyo nga,
09:21.7
nandun din ako eh.
09:24.0
yung parang gusto mo
09:26.1
gano'n ang pagkatao mo,
09:34.1
kung paano lulutas yan
09:35.7
hindi ka maka-escape,
09:37.0
ilalabas mo sa ibang paraan.
09:39.2
Yung ding projection,
09:41.5
ayaw na ayaw mo sa sarili mo,
09:42.9
ibibintang mo na lang sa iba.
09:44.7
meron din yung ganyan,
09:46.2
with your own demons.
09:50.0
na parang kabuhayan,
09:52.6
marami talagang mga dahilan.
09:55.2
Pero ang kailangan natin
09:55.9
isipin at tandaan,
09:57.3
lahat ng ating aksyon,
09:59.1
meron niyang efekto
10:01.6
Na kailangan talaga tayo,
10:03.0
ginamit po na yan kanina,
10:04.9
tungkol sa showbiz,
10:05.8
yung accountability.
10:08.6
yun ang kailangan ngayon
10:10.6
Kapag ginawa natin ito,
10:11.8
ano man ang motivation nyo,
10:13.1
maganda man o hindi,
10:15.5
ang magiging efekto
10:19.7
yung mommy ad ko lang,
10:20.8
nabanggit po ni Mama Dimps
10:22.9
na minsan sa isang storya,
10:24.2
there's your truth,
10:25.0
there's my truth,
10:25.7
and then your side of the story,
10:26.9
my side of the story,
10:27.8
and then the truth.
10:28.8
So, minsan talaga,
10:30.4
ang mga netizens,
10:36.2
nobody is perfect,
10:37.4
Tsaka ang akin lang,
10:38.4
siguro before you make any comments
10:40.0
and add fuel to the fire,
10:41.7
i-check nyo po muna
10:42.4
ano ba talaga yung storya.
10:43.9
Kasi unfair po yun
10:45.1
sa mga taong nadadamay.
10:47.8
yung grabe na pagkadamay nila
10:49.3
umaabot na sa mga PTSD,
10:52.2
minsan hindi po natin
10:53.8
na ganoon kalaki po yung impact.
10:56.6
simple nating comment
10:57.8
na hindi maganda.
10:59.3
It's no-ball effect eh.
11:02.2
At saka ang hilig din kasi natin
11:04.2
at gumawa ng kwento.
11:06.1
So, ang nangyayari,
11:07.9
magdadagdag ka ng konti
11:09.3
na akala mo inosente,
11:11.1
pero lalaki pala.
11:13.8
Hilig din talaga kasi
11:14.6
ng mga Pinoy sa chismis.
11:16.4
So, kapag meron kang nasagap na isa,
11:17.8
kahit wala kang basean,
11:20.8
para lang mas mapalaki,
11:22.7
mas marami akong makukuha ang likes,
11:24.2
mas marami akong makukuha ang attention
11:25.4
kapag ginatungan ko to.
11:27.0
Empowering information, di ba?
11:28.6
Parang feeling mo,
11:29.7
galing mo pag alam mo lahat
11:30.8
o pag message ka.
11:31.2
Sa panahon kasingayin,
11:32.0
information is currency.
11:33.4
So, pakiramdam mo
11:34.1
kapag meron kang alam,
11:36.4
Kahit sa comment section,
11:37.6
pwede i-like yung comment mo eh.
11:41.2
pati yung pag-uusga,
11:42.3
hindi lang dun sa taong kinunan mo,
11:43.8
pati na rin yung mga nagko-comment.
11:47.8
Dahil nagko-comment
11:48.6
in the way that we do.
11:50.7
kailangan kalawakan lang talaga
11:53.1
Hindi ibig sabihin na
11:56.1
Hindi ibig sabihin na
11:57.1
pag may nakita kayong pangit,
11:59.1
pag nakita kayong basher or troll,
12:01.7
na ikukundinan nyo,
12:03.8
dahil naiintindihan nyo
12:06.8
kung kayo yung victim ah,
12:07.9
mas madali ng konting matanggap
12:10.1
eh, may pinagdadaanan yung tao ngayon.
12:12.6
Good na discussion.
12:13.8
Napaka-good na discussion.
12:15.8
pagdami nating takeaway
12:17.0
at saka itong cancel culture na to
12:18.5
is really a hot topic.
12:19.7
Lalo na with the social media
12:21.9
So, let's have a part 2.
12:23.3
Dapat, Mami Chiki,
12:24.0
what do you think
12:24.6
for this cancel culture topic?
12:28.4
Chiki Roa Puno po.
12:30.0
Simula ng inyong araw
12:30.9
na puno ng informasyong
12:32.3
kapakipakinabang.
12:34.8
makabuluhang bumaga.
12:36.6
Tumutok at mag-subscribe
12:37.8
sa social media pages