Mga Sakit ng Seniors na Puwede Maiwasan. - Payo ni Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:26.4
Para maging healthy
00:27.7
Number 1 sakit na babantayan ng senior ay arthritis
00:33.6
Yan ang pinaka most common problem
00:38.3
50% ng senior may arthritis
00:41.6
Pag arthritis, sobrang sakit
00:44.2
Lower quality of life
00:46.1
Hindi ka na masaya sa buhay mo
00:47.4
Lagi may masakit sa kamay, sa likod, sa leeg
00:51.1
Hindi ka na makagalaw
00:52.4
Para makaiwas sa arthritis
00:55.2
Maka prevent loose weight
01:01.8
Kailangan gagalaw-galaw pa rin tayo
01:03.8
Don't lose muscle
01:05.5
Pag pumapaya tayo
01:08.0
Kailangan makain tayong mga protina
01:09.6
Kung hindi, mawawalan tayo ng balance
01:12.6
So sa senior, kailangan ng stretching
01:15.7
Kailangan ng therapy
01:17.6
Kailangan ang massage
01:19.6
Isa rin, para iwas sa arthritis
01:22.4
Sakit sa likod, sakit sa tuhod
01:24.2
Kailangan po ng rubber shoes
01:27.5
Sa magandang rubber shoes
01:28.9
Mas gusto kong maganda rubber shoes nyo
01:33.0
Hindi matutumba kahit may arthritis
01:34.9
At pag naglalakad tayo
01:37.2
Hindi matatagtag ang tuhod
01:39.9
Hindi mapupudpud ang tuhod
01:43.8
Hayaan mo na yung rubber shoes
01:47.1
Lalo na kung overweight kayo
01:49.9
Iingat din po tayo
01:53.6
Yung iba, konting sakit lang
01:57.5
May phenamic acid
01:59.5
Baka makasira ng kidneys
02:01.5
Makasira din ang tiyan
02:05.5
Para iwas sa arthritis
02:07.5
Yes, maraming klase po ng arthritis
02:11.5
Pero kahit sa ganon
02:15.5
Yung pag-exercise natin
02:17.5
Halimbawa po yung mga paglalakad
02:19.5
Kailangan pa rin po yan
02:21.5
Exercise tsaka stretching
02:23.5
Lalo na bago gumalaw-galaw sa bahay
02:25.5
Bago gumawa ng mga trabahong bagay
02:27.5
Tapos wag pong ihihinto yung mga gawaing bahay
02:31.5
Pero babantayan lang
02:33.5
Lalo na yung mga pagluluto
02:35.5
Tsaka kung kailangan ng mga pangtulong
02:37.5
Bawa pang bukas ng mga bote
02:39.5
Mas malalaking mga kutsara at tinidor
02:41.5
Mas malalaking hawakan ng mga panluto
02:45.5
Occupational therapy ang tawag doon
02:47.5
Dok Willie may arthritis dito na fracture
02:49.5
Yung mga after kayo ma-fracture
02:51.5
Makas, ang tigas na
02:53.5
May arthritis na ito
02:55.5
Ang number one most common problem
02:59.5
Pero hindi siya nakakamatay
03:05.5
Ito yung number one killer
03:07.5
Itong number two na sakit ng senior
03:11.5
Heart disease affects 37%
03:21.5
Bakit nagkakasakit sa puso
03:23.5
Konektado yan sa high blood
03:25.5
Sa high cholesterol
03:29.5
Aabot sa heart disease
03:31.5
Tuloy tuloy exercise
03:33.5
Low fat, low salt
03:35.5
Bawasan na yung alat bilang cardiologist
03:37.5
Ito talaga linya ko
03:41.5
Kailangan natin ng check up
03:43.5
Heart check up, ECG
03:47.5
At kailangan ng maintenance medicine
03:49.5
Kung meron na kayong high blood at high cholesterol
03:51.5
Bawasan din ang stress
03:53.5
Yes, pag may sakit po tayo sa puso
03:55.5
Kailangan po iniinom
04:01.5
Nakapag visit kayo kahit once sa inyong cardiologist
04:03.5
Para tama yung gamutan
04:07.5
Ito kasama to sa top three killer
04:11.5
Mag iiingat tayong cancer
04:13.5
Lalo na ang senior
04:17.5
Pwede magka cancer pag senior
04:21.5
Ang cancer, colon cancer
04:23.5
Prostate cancer sa babae
04:25.5
Breast cancer, cervical cancer
04:27.5
Para makaiwas sa cancer
04:29.5
Kailangan cancer screening
04:33.5
Sa babae, mammogram
04:35.5
Sa lalaki, prostate check up
04:39.5
Para sa colon cancer
04:41.5
Titignan din yung balat
04:45.5
Tapos meron ako mga tips
04:47.5
Yung nine warning signs ng cancer
04:49.5
Yung pag may dumudugo
04:53.5
Para makaiwas sa cancer
04:57.5
Yan talaga, tigil nyo na
04:59.5
Sa follower ko wala na nanini garilyo
05:01.5
Sayang buhay natin
05:03.5
Bawas na rin alak
05:05.5
Ako hindi na uminom ng alak
05:07.5
Alak is liver disease, liver cancer
05:09.5
Yung mga fatty foods
05:13.5
Nakakataas ng risk ng breast cancer
05:15.5
Dok Liza, mahilig tayo sa lechon
05:19.5
Sunog na pagkain, huwag kainin yung sunog
05:21.5
Ang cancerous yun
05:25.5
Lalo na yung mga may preservatives
05:27.5
May nitrites na hotdog, salami
05:33.5
Pwede rin maging cause ng cancer
05:35.5
Increase your fruits and vegetables
05:39.5
Yung mga shake, maganda yan
05:41.5
Para makabawas sa cancer
05:47.5
Hindi lang na senior
05:49.5
Respiratory disease
05:59.5
Ten percent ng senior
06:01.5
Meron na sakit sa baga
06:03.5
At pag may sakit na sa baga
06:05.5
Mabilis tamaan ng infection
06:07.5
Pwede yung mga lung function test
06:09.5
Para makita yung lakas ng hinga
06:11.5
Tingnan ba, hinihingal na ba kayo
06:17.5
Iwas air pollution
06:19.5
Pwede rin tumira sa probinsya
06:21.5
Swerte na sa probinsya
06:23.5
Huwag lang nagsisigat
06:25.5
Yung bahay natin, kung pwede malayo sa busy road
06:29.5
Yung alikabok, yung usok
06:31.5
Nakakasira ng baga
06:33.5
Pwede rin ang flu vaccine
06:35.5
And pneumonia vaccine
06:37.5
Yes, palakasin po natin ang ating baga
06:39.5
Pwede tayo mag inhale, exhale
06:41.5
Bilang lung exercises
06:45.5
Pulmo, pulmo rehab ang tawag dyan
06:47.5
Napapalakas pa po
06:51.5
Ang walking, magandang exercise
06:53.5
Alam nyo, naglalakad
06:55.5
Maganda yan sa baga, sa puso
06:57.5
Lahat yan, pati sa arthritis
07:01.5
Matutulungan ang exercise
07:07.5
Alzheimer's, ulyanin
07:11.5
May Alzheimer's disease
07:13.5
Mahirap ma-diagnose ang Alzheimer's disease
07:19.5
Hindi na alam kung
07:21.5
Sino presidente ngayon
07:23.5
Misa pati ka mag-anak, hindi na gano'ng kilala
07:25.5
So, pag may Alzheimer's
07:29.5
Baka may brain problem
07:31.5
Baka may mild stroke, may safety issue
07:33.5
Baka hindi siya makauwi
07:35.5
Diba, yung self-care
07:37.5
Mahirap, mamaya ma-aksidente
07:39.5
Mahulog, napakahirap sa relatives
07:41.5
Yung may Alzheimer's disease
07:43.5
Kailangan may nag-aalaga
07:45.5
Sa US, sa home for the aged
07:53.5
Yan, nababantayan natin
07:55.5
1 third ng senior
07:57.5
Pwede ma-aksidente
08:01.5
Siyempre, pag osteoporosis
08:03.5
Pag tumatanda, mahina ang buto
08:05.5
Diba, mas weak na ang bone
08:07.5
Konting tumba, fracture
08:09.5
Mahina ang balance ng senior
08:13.5
Malabo, kaya matutumba
08:15.5
Diba, yung pandinig
08:21.5
Mahina pa ang nutrisyon ng senior
08:23.5
Kaya mahina, maraming nagkaka-osteoporosis
08:27.5
So, dapat maingat yung bahay
08:29.5
Pinaka-common cost
08:33.5
Kayong mag-comment
08:35.5
Sila lola, sila tatay, sila nanay
08:37.5
Diba, nahulog sa banyo
08:39.5
Dahil basa yung sahig
08:41.5
Diba, na-aksidente
08:43.5
Kaya gusto ko may rubber na nakapatong
08:47.5
Pag sa gabi, nadapa
08:49.5
Diba, yan ang pag-iingatan natin
08:53.5
Mga calcium foods
08:57.5
Yes, gusto natin, laging matiba yung inyong buto
08:59.5
Makakamit nyo po yun
09:03.5
Tapos yung mga pagkain mayaman
09:05.5
Sa calcium, magnesium, phosphorus, vitamin D
09:07.5
So, ito po yung mga itlog
09:11.5
Pagsasabayin po natin
09:13.5
With exercise, tsaka pagkain
09:15.5
Number seven, sakit ng senior
09:19.5
Noong nag-aaral ako, 6% pa lang ng Pilipino
09:23.5
Ngayon, parang 15% na ba
09:25.5
Sa US, 25% ang diabetic
09:27.5
Sakit ng mga mayayamang bansa
09:29.5
Pero kahit mahirap
09:31.5
Mayaman, nagkaka-diabetes
09:33.5
Anong problema sa diabetes?
09:37.5
Pag may diabetes, matagal na diabetes
09:39.5
Pwede mag-kidney failure
09:41.5
Papuntang dialysis
09:43.5
Kung may diabetes
09:45.5
Pwede ma-heart attack, pwede ma-stroke
09:47.5
At may diabetes sa mga lalaki
09:51.5
Magiging impotent
09:53.5
Erectile dysfunction
09:55.5
Hindi na kaya makipagtalik
09:57.5
Para makiwas sa diabetes
09:59.5
Exercise, mga blood sugar
10:03.5
Bawas sa matatamis
10:05.5
Tubig na lang ang inumin
10:09.5
Damihan ang gulay
10:11.5
Isa pang important tip sa diabetes
10:15.5
Tama narinig nyo, ingat sa prutas
10:17.5
Ang apple, mansanas
10:19.5
Pwede, kumain kayo
10:21.5
Ang pears, pears, pwede
10:23.5
Strawberries, pwede rin
10:25.5
Ano ang babawasan
10:29.5
Grapes, sobrang tamis, 10 peraso lang
10:31.5
Pakwan, isang hiwa lang
10:33.5
Melon, matamis din yan
10:35.5
Mabilis magpataas ng blood sugar
10:39.5
Sobrang taas ng blood sugar mo dyan
10:43.5
Mga, isang peraso lang
10:47.5
Pero mataas din pala sa calories
10:49.5
So, pwede itong prutas
10:53.5
Huwag piliin yung overripe
10:55.5
Saging, pwede pwede na
10:59.5
Lagi pong i-monitor ang inyong blood sugar
11:01.5
Tapos, kailangan po lagi may check up
11:03.5
Sa mata, sa dentista
11:05.5
Tsaka yung paan ninyo
11:07.5
Babantayan ninyo, laging chinecheck
11:09.5
Kung magkakasugat, dali na lang sa doktor
11:11.5
Lalo na pang namanhin yung paa
11:13.5
Gusto ko lagi may tsinelas
11:15.5
Delikado yung paan natin
11:17.5
Number 8, sakit ng senior
11:19.5
Ito, medyo nakakatakot itong F8
11:23.5
Influenza, trangkaso
11:27.5
Kaya pulmonya, kaya trangkaso
11:31.5
Alam mo anong natawag ng mga doktor sa pneumonia?
11:33.5
Friend of the elderly
11:37.5
Ano anong friend of the elderly?
11:39.5
Paano aking kaibigan?
11:41.5
Actually, hindi siya kaibigan eh
11:43.5
Kung nagka-pulmonya ang isang tao
11:45.5
Lalo na pag senior, nasa ospital
11:47.5
Ito yung huling sakit
11:49.5
Natatama bago namamatay ang pasyente
11:53.5
So may sakit sa puso, na ospital
11:55.5
May sakit sa kidney, na ospital
11:57.5
Ang ending lagi, pulmonya
11:59.5
Humina na yung katawan
12:01.5
Multi-organ failure
12:03.5
Tutubo na yung pulmonya
12:05.5
Hindi na gagaling doon, namamatay
12:09.5
Para madala na sa
12:11.5
Yan ang tawag doon eh
12:13.5
Bakit mabilis naman ang pulmonya
12:15.5
At impeksyon ang matatanda?
12:17.5
Mahina immune system
12:19.5
Yung mga white blood cell
12:23.5
Yung baga, mas mahina
12:27.5
Mas hirap huminga
12:29.5
Mas mahirap ilabas yung plema
12:31.5
So prevention ng flu and pneumonia is vaccine
12:33.5
Maganda yung bakuna
12:37.5
Iwas air pollution
12:39.5
Exercise ang baga
12:43.5
Huwag tayong mag-expose sa air pollution
12:45.5
Lalo na dito sa Maynila
12:49.5
Inom ng maraming tubig
12:51.5
Para kung may plema man ay lalabas
12:55.5
Pag tayo mahina na yung katawan
12:59.5
May edad, may cancer
13:01.5
May kidney problem
13:03.5
Magmask na lang para
13:05.5
Kung papasok man yung bacteria virus
13:07.5
At least nasala konti
13:09.5
Kasi mas marami na tamang virus sa iyo
13:13.5
Mas matindi yung pulmonya
13:15.5
Yes, pag may kasama tayong elderly
13:17.5
Lagi tayong magmamas
13:19.5
Lagi tayong mag-wash hands
13:21.5
Pag may sakit tayo, huwag na tayong lalapit sa kanila
13:25.5
Problema pala ito ng senior
13:33.5
Senior na, alcoholic pa
13:35.5
Smoker pa, senior na, matindi
13:37.5
20% alcoholic and smoker
13:39.5
Ano problema dito?
13:41.5
Siyempre may edad na
13:43.5
Naninigarily ka pa
13:45.5
Tapos ang senior, siyempre diba
13:47.5
May problema sa balance
13:49.5
May problema sa hilo
13:51.5
Tapos iinom ka pa ng alak
13:53.5
Nalasing ka, di lalo kang
13:57.5
Lalong mahuhulog, matutumba
13:59.5
Because naglalasing
14:01.5
Hindi maganda po for overall health
14:05.5
Sa pang problema ang senior, maraming maintenance
14:09.5
Yung alak, hindi maganda
14:11.5
Sa maintenance medicine
14:15.5
Ang maintenance medicine mo
14:17.5
Either tumataas ang dose, ma-overdose ka
14:19.5
O ma-underdose ka
14:21.5
Kasi pareho nagsasabay sa liver
14:25.5
So bawal isabay sa gamot po ninyo
14:33.5
Maliit yung muscle
14:37.5
Kaya pag senior diba
14:39.5
Hawakan nyo yung katawan nila malambot
14:41.5
O pagbata may muscle
14:43.5
Pag lumiliit tayo
14:45.5
Hindi lang senior, 50 years old and above
14:47.5
Lumiliit na ang muscle
14:51.5
Yes, kailangan po kakain tayo ng mga pagkaing
14:53.5
Mayaman sa protina
14:55.5
Tulad ng mga itlog, isda
14:57.5
Gatas na iniinom, yung mga pang elderly
15:03.5
Tapos po yung mga gulay
15:05.5
Tulad ng mga munggo, tokwa, tofu, taho
15:09.5
Tapos sasabayan pa rin po natin ng paglalakad
15:11.5
Kasi pagkain at exercise
15:13.5
Para lumakas yung ating muscle
15:17.5
At hindi tayo ma-fracture
15:19.5
Diba tumataba ang senior, syempre
15:21.5
May arthritis, hindi na maka-exercise
15:23.5
Hindi po danong gumagalaw sa bahay
15:25.5
Masakit ang tuhod, paano maglalakad
15:27.5
Tapos mahina pa ang metabolism
15:29.5
Kaya pag parehong kinain mo
15:31.5
Pag senior ka, lalo kang tumataba
15:33.5
Kung nung bata tayo
15:35.5
Like Dok Liza, lagi ka dalawang platong kanin
15:37.5
Ngayon, pag magiging senior tayo
15:39.5
Dalawang platong kanin ka
15:41.5
Parin bawal na yun
15:43.5
Kung 2 cups of rice, hindi ka tumataba
15:45.5
Nung ngayon, bawal
15:47.5
Dapat ngayon 1 cup ka
15:49.5
Kasi mabagal na metabolism mo
15:51.5
Hindi mo na nababurn ang calories mo
15:53.5
Kaya mga senior, kalahati lang kakainin nyo
15:55.5
Kumpara nung bata kayo
15:57.5
More high protein foods
15:59.5
Nasabi mo na ba Dok Liza
16:03.5
Ito pag iingatan ng senior bago itong sakit
16:05.5
Hindi nyo ito naririnig
16:09.5
Herpes zoster or Culebra
16:13.5
Tayo may chicken pox ng bata
16:17.5
Yung mikrobyo na yan
16:19.5
Nasa katawan pa rin natin
16:23.5
Hindi siya nawawala
16:25.5
Pag tanda natin, pag senior natin
16:29.5
Magiging shingles na siya
16:33.5
Bulutong sa buong katawan
16:35.5
Ang shingles or herpes zoster
16:39.5
Isang linyang butlig na
16:45.5
Sobrang parang nangingimay
16:53.5
Pag tumapat yan sa mata
16:55.5
Delikado may nabubulag
16:57.5
Pag sa tenga, napakasakit po nito
16:59.5
May herpes zoster vaccine
17:01.5
I think meron na sa Pilipinas
17:03.5
About 50 years old
17:05.5
Maganda itong herpes zoster vaccine
17:07.5
Pag tinamaan ng shingles
17:13.5
1 third ng seniors
17:15.5
Magkakaroon ng shingles
17:17.5
Palakasin ang immune system
17:23.5
Sakit ng mga senior
17:29.5
Depress dahil sa social media
17:31.5
Hindi alam ang mga goals sa buhay
17:33.5
Senior bakit nadidepress?
17:35.5
Kasi marami ng sakit ang senior
17:37.5
Hindi na dinadalaw ng mga anak
17:41.5
O pag senior may arthritis
17:43.5
Sakit na lagi mabuhay
17:47.5
Yung mga classmates nya
17:49.5
Unti unti marami namamatay
17:55.5
Kunti ang friends ng senior
17:57.5
So dahil dito nadidepress
18:01.5
Lalong hihina ang immune system
18:05.5
Diba dapat happy ka
18:07.5
Happy hormones malungkot
18:09.5
So increase exercise sa senior
18:11.5
Mas gusto ko maglakad kayo sa mall
18:15.5
Hindi gaano safe sakali
18:17.5
Pag sakali habulin ng aso
18:19.5
May senior akong kilala
18:21.5
Naglalakad exercise sakali
18:23.5
Hinabol ng aso ng kapitbahay
18:27.5
O may senior ICU ngayon
18:29.5
So increase physical activity
18:33.5
Mag meet up kayo sa friends
18:35.5
Sa mga kumausap ng bata
18:37.5
Kumausap ng kaedad nyo
18:39.5
Keep reading, keep learning
18:41.5
Keep working kahit retired na
18:43.5
Gamit ang gamit ng utak
18:45.5
Kailangan may purpose sa buhay
18:47.5
Para hindi madepress
18:49.5
Para hindi humaba ang buhay
18:51.5
Lagi pong kausapin ng inyong mga seniors
18:53.5
Nakasama sa bahay
18:55.5
Kailangan nila lagi may kausap
18:57.5
Lalo na kapag kumakain
19:01.5
The last is very important
19:05.5
Ang senior kita nyo ang dami may sira
19:07.5
Ang ipin ang daming cavities
19:09.5
Dapat talaga dental check up
19:11.5
Every 6 months pag senior
19:13.5
Ang daming may cavities
19:15.5
Ang daming may gingivitis
19:17.5
Kasi yung gums ng senior
19:21.5
Tingnan nyo kung nagtututbrush kayo
19:23.5
Bumababa yung gums
19:25.5
Mas exposed ang ipin
19:27.5
Mas nagkakaroon ng gingivitis
19:31.5
Kaya kailangan natin oral hygiene
19:37.5
At pag sa pagkain
19:41.5
Huwag na yung matitigas na pagkain
19:43.5
Yung mga carrots na hilaw
19:45.5
Vegetables na hilaw
19:47.5
Almond na matitigas
19:55.5
Napaka mahal at sayang po
19:57.5
Ang problema sa oral health
19:59.5
Pag sira na ipin ng senior
20:01.5
Wala na siyang ganong kumain
20:03.5
Di lalo siyang mamamayat
20:05.5
Tapos ang senior pa mahina pang amoy
20:11.5
Mahina pang amoy hindi niya maamoy yung pagkain
20:15.5
Kaya kailangan niya maalat
20:17.5
Hindi na niya malasahan yung masarap
20:19.5
At dahil doon humihina katawan
20:21.5
Poor smell, poor taste
20:23.5
Kaya mahalaga ang oral health
20:25.5
Final tips Dok Liza
20:29.5
Na tama yung pustiso nyo
20:31.5
Tama, hindi lumuluwag, hindi masikip
20:33.5
Para hindi namamagay yung gilagid
20:35.5
Para makakain mabuti
20:37.5
May nagtatanong sa massage
20:39.5
Pwede po, araw-araw mag massage
20:41.5
Pero mild lang ang massage
20:43.5
Mahinang massage lang
20:45.5
Pero kung may medyo malakas na massage
20:47.5
Huwag na araw-arawin
20:49.5
Kung medyo hard siguro
20:51.5
Twice a week lang, baka mabugbog yung massage
20:55.5
Pwede naman po everyday
20:57.5
Sana po nakatulong itong video natin
20:59.5
Itong 13 na sakit, babantayan nyo
21:01.5
Anytime pwede dumating ito
21:03.5
Kaya tinuro ko na sa inyo itong 1 to 13
21:05.5
Kung at risk kayo dito
21:09.5
Pakinggan nyo na yung mga prevention tips namin
21:13.5
Salamat po, pakishare itong video natin
21:15.5
Hindi lang sa senior
21:17.5
Actually itong video natin
21:19.5
Kahit 40 and above
21:21.5
40 years old and above
21:23.5
Pag-ingatan na itong 13 na sakit
