Mga Simpleng Sintomas na Hindi Dapat Balewalain, Dahil Seryoso Pala - By Doc Willie Ong
01:05.0
So yan, sigurado magpa-check up.
01:07.3
Pero itong pag-uusapan natin, medyo mild ang symptoms.
01:11.2
Hindi mo mapapansin.
01:13.5
Bakit natin kailangan i-discuss ito?
01:15.3
Maraming kasing sakit na silent killer.
01:18.3
Ano yung mga sakit na silent killer?
01:20.4
Mga cancer, silent killer yan.
01:23.0
Pag lumabas, minsan stage 4 na.
01:25.6
Diabetes, minsan walang sintomas.
01:28.0
Thyroid, stomach problem, barabara sa ugat, mental health, lahat yan hindi mo mapapansin.
01:36.1
Okay, umpisa na natin.
01:37.5
1 to 11, pag-iingatan natin.
01:40.9
Number 1, laging pagod.
01:45.3
Extreme fatigue, siguro pag 3 buwan, 6 buwan ka ng pagod.
01:50.4
So, sasabihin mo, pagod lang ito eh.
01:52.1
Pero maraming possibilities ang laging pagod.
01:55.3
Unang-una, pwede kang may thyroid problem.
01:58.5
Baka hypothyroid yan, hyperthyroid ka.
02:01.8
Another problem, baka anemic ka.
02:04.4
Mga anemic, pagod din yan.
02:05.9
Di nila alam, maputla na sila.
02:07.7
Ang baba na pala ng dugo nila.
02:09.4
Kasi dahan-dahan yung baba ng dugo eh.
02:11.6
Hindi mo mapapansin.
02:13.4
Yung mga mababa potassium, laging pinapawisan, pagod lagi.
02:18.5
Kulang sa vitamins.
02:19.6
Baka puro ka lang kanin.
02:22.1
Alam nyo na pala, mga depressed.
02:25.2
Yung mental health, nadi-depressed, pagod lagi yun.
02:28.3
Yung hindi makatulog sa gabi, may mga sleep problem.
02:32.5
At syempre, laging pagod.
02:33.8
Misan, iisipan natin, baka cancer.
02:37.4
Pero ang point is, laging pagod for 3 to 6 months.
02:41.3
Walang masama, pa-check up isang beses.
02:44.1
Diba, baka may makita yung doktor.
02:46.1
Number 2 out of 11,
02:48.3
signs na baka seroso.
02:52.1
pagbabago sa balat.
02:55.0
Alam nyo, ang balat, ang skin natin, sobra dami.
02:58.5
Hindi lang yan pang dermatologist, actually, pang internist ang skin eh.
03:02.8
Sa balat, marami kang makikita.
03:05.8
Laging mong tingnan yung, like what?
03:10.8
Moles, bagong nunal na maitim.
03:13.9
Pag ang derma, tumingin sa nunal, sinisilip nila yan.
03:17.2
May nunal na cancerous.
03:19.2
Ang melanoma, maitim na nunal.
03:22.1
Na yung hugis niya sa side eh medyo hindi, hindi bilog na bilog, medyo edgy siya.
03:29.1
Tsaka, itim na itim siya.
03:30.6
Yung mga ganong nunal, masama.
03:32.3
Melanoma, mabilis kumalat.
03:34.3
Nakakamatay ang melanoma.
03:36.3
Bukod sa skin cancer, skin changes, marami kang makikita.
03:42.3
Yung mga may liver cancer, liver cirrhosis, sa balat mo na yan.
03:47.3
Sa tiyan, makikita mo, may mga pula-pula doon, spider angioma sa kamay.
03:51.1
Nagbabago yung kulay.
03:55.1
May kidney disease yung balat.
03:57.1
Nagra-rashes din yan, nagiba yung kulay.
03:59.1
Okay. May diabetes.
04:01.1
May pagbabago sa balat.
04:03.1
Kumakapal dito sa likod.
04:05.1
May varicose veins, lahat yan.
04:07.1
So, sa balat, marami kang makikita na internal problem.
04:11.1
Kung anong problema sa internal organs, lumalabas sa balat, nakikita mo.
04:16.1
Jaundice, madilaw, obvious yun.
04:18.1
So, tingnan lagi ang balat.
04:20.1
Kung may bagong mga lumalabas, lalo na kung may mga bukol-bukol dyan,
04:26.1
pakita sa derma, patanggal.
04:28.1
Sana sa balat lang.
04:34.1
Nagbago yung pagtulog.
04:38.1
Laging binabangungot.
04:40.1
Actually, yung bangungot is hindi magandang sign.
04:43.1
Kung lagi kayo binabangungot, ibig sabihin meron ka talagang stress sa katawan.
04:50.1
Pwede rin malakas humilik.
04:52.1
Obstructive sleep apnea.
04:55.1
Like ako, ang problema ko naman sa tulog, GERD.
04:58.1
Maraming may GERD.
05:00.1
25% ng tao may GERD.
05:02.1
So, baka nag-GERD ka, hindi ka nakakatulog.
05:05.1
Dahil maakyat yan, binabangungot ka, marami kayo iniisip o humihilik.
05:12.1
Obstructive sleep apnea.
05:14.1
Bumabagsak ang oxygen sa dugo.
05:17.1
So, over-sleeping, under-sleeping.
05:20.1
Dapat tingnan din kung laging ganoon.
05:23.1
Number 4. Ito, napakahalaga.
05:25.1
Babantayan nyo lagi.
05:27.1
Pagbago sa pagdumi.
05:29.1
Pagdumi natin. Okay?
05:32.1
Siyempre, pag may dugo sa dumi, alam mo na yan.
05:36.1
Either almoranas, anal fissure, or colon cancer. Yan.
05:42.1
O baka ulcer. Pwede rin.
05:44.1
Pag ang dugo, maitim.
05:46.1
pag ang dumi mo, laging malambot.
05:49.1
Misa malambot, matigas.
05:51.1
O yung nagiging manipis yung pagdumi.
05:54.1
Yung parang pencil na lang.
05:56.1
Diba? Misan ang dumi.
05:57.1
Ang dumi dapat malaki-laki. Parang jumbo hotdog. Diba?
06:00.1
Pero pag ganito na lang kanipis yung dumi lagi,
06:03.1
ano yun eh, medyo sign din yun ng colon cancer.
06:09.1
So, dapat babantayan din.
06:11.1
So, pagbabago sa dumi, kailangan bantayan din.
06:15.1
Tapos, kung kasama ang suka.
06:19.1
Hindi rin maganda.
06:23.1
Pagbabago sa pag-ihi.
06:27.1
Sa mga lalaki. O katulad ko, edad 50 pa taas.
06:30.1
Lahat tayo magkakaproblema sa ihi. Diba?
06:33.1
Pero, bakit ang kakaproblema sa ihi pag lalaki?
06:38.1
Lumalaki. Diba? Malaki ang prostate.
06:41.1
Pag problema sa ihi, dalawa yun.
06:44.1
Pwedeng benign prostatic hypertrophy.
06:47.1
Lumalaki lang yung prostate natin. May gamot iniinom dyan.
06:51.1
Pero ayaw mo rin masyadong malaki.
06:53.1
Kasi pag masyadong malaki yung prostate,
06:55.1
hindi ka na makaihi.
06:57.1
Tapos nag-ipon sa pantog, emergency din yun.
07:00.1
Ang kinakatakot ng lalaki is prostate cancer.
07:04.1
Yan ang parang top cancer sa lalaki.
07:08.1
Pag lalaki may cancer, malaking chance prostate cancer.
07:12.1
Pag babae nagka-cancer, malaking chance breast cancer.
07:16.1
Yan ang mga common. Breast at cervical cancer.
07:20.1
Pag babae naman nagbago pag iihi, usually hindi nila ito nararamdaman.
07:26.1
UTI common, urinary tract infection.
07:30.1
Tapos yung mga ihi ng ihi, pwedeng prostate, pwedeng diabetes.
07:36.1
Ang diabetes, ihi ng ihi. Bukod sa pagbabago sa pag ihi,
07:40.1
yung ihi din mismo, nagbago ba yung kulay?
07:45.1
Masyado ba malabo? Ayaw mo malabo yung ihi.
07:49.1
Parang blurred. Parang galing sa puso na tubig.
07:54.1
So pag blurred ang ihi, very cloudy, maamoy, masangsang, may infection yun.
08:00.1
Kung medyo ma-pink kulay rosas ang ihi, may dugo po yun.
08:06.1
Kidney stones yun.
08:08.1
Pag ang ihi mabula, mabula masyado. Parang iced tea, ayaw mawala yung bula.
08:13.1
Pwedeng may protein sa iyo rin. Diabetes po yun or kidney problem.
08:18.1
So tinitingnan din yung pagbabago sa ihi. Ayaw natin masyado madilaw.
08:22.1
Kaya pinapadami natin. Ayaw natin ganun. Nakita ko lang bola, ganito.
08:26.1
Pag ganito ka bright colored, alam nyo ano ito?
08:29.1
Uminom ka ng maraming vitamin B. Vitamin B complex.
08:34.1
Nagiging ganito yung kulay ng ihi. Hindi naman delikado.
08:37.1
Ibig sabihin lang, lampas lang yung nainom mo. Kaya nailalabas.
08:41.1
Number six, laging nilalagnat. Laging may infection.
08:46.1
Anong ibig sabihin? Laging tinatamaan ng sakit.
08:49.1
Ibig sabihin, baka mahina immune system.
08:53.1
So bakit mahina immune system?
08:55.1
Ayaw naman natin agad isipin ng mga HIV, AIDS.
09:00.1
Yung mga sakit sa immune system.
09:04.1
Meron din mga bukol-bukol na nagpapahina ng immune system.
09:08.1
Yung mga lymphoma, problema sa dugo, leukemia, blood problem.
09:13.1
Humihina din immune system. O sobra kang stress, pwede rin.
09:17.1
So lagi nagkakasakit. Laging may mga singaw-singaw.
09:22.1
Laging mahina ang katawan. Kailangan magpa-check.
09:25.1
Lalo na kung kahit yung mga konting sinat-sinat, hindi rin dapat na sinisinat tayo.
09:31.1
Number seven, laging may ubu.
09:34.1
O diba minsan, pagkonti-konti lang ubu, hindi natin pinapansin.
09:38.1
Laging may ubu o parang medyo hapo. Mas hapo ka kaysa dati.
09:44.1
Ngayon, kung mas hapo kayo sa pag-akyat ng dalawang palapag,
09:50.1
pag-akyat ng MRT, siguro pwede natin sabihin tumatanda, humihina, kulang sa exercise, may arthritis.
09:58.1
O pwede natin i-explain na ganoon.
10:01.1
Pero yung laging hingal,
10:04.1
meron din mga ibang medical problem.
10:07.1
Like kung lagi ka hinihingal, baka may problema sa baga.
10:11.1
Baka may asthma na hindi lang naririnig.
10:15.1
Baka may tumutubo sa baga. Baka may tuberculosis.
10:19.1
Sobrang dami may TB sa Pilipinas.
10:21.1
More than one million yung active natin.
10:24.1
So, TB, problema sa baga,
10:28.1
and siyempre ayaw natin isipin, lung cancer.
10:31.1
Yung laging may ubu.
10:32.1
Lalo na kung naninigarilyo.
10:35.1
Tapos kung minsan hindi nyo napapansin na kahit hindi kayo smoker,
10:40.1
pag nandito kayo sa mga city, mga metro city, Cebu, dito sa Maynila, talagang mausok.
10:48.1
Lalo na kung nagmomotor kayo lagi o exposed kayo sa usok.
10:53.1
Mga bus driver, jeepney driver, may pag-aaral yan.
10:57.1
Marami may sira sa baga.
10:59.1
Pagdating ng 40, 50 years old.
11:01.1
Mataas yung incidence ng emphysema.
11:03.1
May pag-aaral yan.
11:04.1
I'm not sure kung UP ba yun.
11:06.1
Basta may pag-aaral yan.
11:07.1
Higher risk, sira ang baga ng mga drivers, mga bus.
11:14.1
Basta exposed ka.
11:16.1
Kahit yung mga nagtatrabaho sa kali.
11:18.1
Kahit yung mga traffic enforcers.
11:20.1
Exposed sila lagi.
11:22.1
Yan ang problema.
11:24.1
Number eight warning sign na dapat magpa-check up.
11:30.1
Ito, hindi nyo ito alam.
11:32.1
Tinuro ito ng magaling na ophthalmologist si Dr. Rory Go sa Chinese Gen.
11:37.1
Very common ito sa mata.
11:39.1
Marami nabubulag dito.
11:41.1
Fluctuating vision changes.
11:44.1
Hindi nyo pa narinig ito.
11:45.1
Dapat ma-interview ko siya.
11:47.1
Fluctuating vision changes.
11:49.1
Ibig sabihin, minsan ang tingin mo sa sulat, minsan malinaw, minsan malabo.
11:56.1
Malabo, malinaw, malabo.
12:02.1
Retinal detachment yun.
12:04.1
Ang mga diabetes.
12:06.1
Sabi ko bakit ang daming, ang kaso daw niya, halos karamihan daw retinal detachment.
12:11.1
Natatanggal yung retina.
12:13.1
Sabi niya ang daming kasing may diabetes sa Pilipinas.
12:17.1
Sobra daming may diabetes.
12:19.1
At ang pinapansin lang ng diabetes lagi, yung mga manhid-manhid sa kamay.
12:24.1
Alam, tinitingnan.
12:28.1
Yan ang pinapansin.
12:29.1
Pero hindi nila alam,
12:31.1
pag matagal kang diabetic at hindi controlled,
12:35.1
yung retina mo nagkakaroon ng diabetic retinopathy.
12:39.1
Nagkakaroon ng mga bagong ugat sa mata.
12:42.1
At yung bagong ugat sa mata, para siyang matigas na ugat,
12:46.1
hinihilan niya yung retina natin.
12:49.1
Yung pinaka-film sa likod.
12:51.1
Parang may film yan eh.
12:53.1
Parang camera yan eh.
12:54.1
Yung mga lumang camera.
12:56.1
may maraming mga ugat yan,
12:58.1
hinihila yung retina.
13:01.1
Nare-retinal detachment.
13:03.1
Kaya pag tingin nila,
13:04.1
misang malabo, misang malinaw,
13:06.1
kaya nila operahan yun.
13:08.1
Naoooperahan niya.
13:10.1
Pinuputol niya yung mga nakadikit doon sa retina.
13:13.1
Kung hindi, mabubulag.
13:19.1
Huwag kakalimutan ang mata.
13:21.1
So konting pagbabago, baka isip mo ay salamin lang kailangan.
13:25.1
Yan ang pagkakamali.
13:26.1
Hindi salamin ang kailangan.
13:28.1
Pacheck sa mata sa ophthalmologist.
13:30.1
Lalo na kung diabetic,
13:32.1
baka mabulag dahil doon.
13:35.1
Naoooperahan nito eh.
13:36.1
Diabetic retinopathy.
13:39.1
Pagbabago sa digestion.
13:42.1
Pagtunaw ng pagkain.
13:44.1
Pagbabago din sa tingbang.
13:46.1
Pumayat o tumataba o pumapayat.
13:50.1
Actually delikado yung,
13:51.1
mas delikado yung pumapayat eh.
13:54.1
Pumayat ka 10 pounds, 20 pounds,
13:56.1
wala kang ginagawa,
13:57.1
papacheck up talaga sa doktor.
14:00.1
actually ang weight loss ang sign talaga ng cancer eh.
14:06.1
Masakit man sabihin,
14:07.1
like yung sa tatay ko,
14:08.1
wala naman naramdaman lahat.
14:10.1
Gulat ka lang, pumapayat.
14:12.1
Parang kasi ang problema,
14:13.1
pag kayo ang kamag-anak,
14:16.1
hindi mo makikita na pumapayat siya.
14:18.1
Kasi araw-araw mo siya nakikita eh.
14:20.1
Araw-araw mo siya nakikita.
14:22.1
Pero yung mga hindi mo kakilala,
14:24.1
nakikita ka 2 years ago,
14:26.1
uy, ang taba mo ngayon.
14:28.1
O, di dapat masaya ka na.
14:30.1
Pag sinabihan ka mataba,
14:33.1
malamang walang cancer,
14:35.1
Pero pag sinabi, ang payat mo ngayon ah.
14:37.1
Tapos di ka naman nagda-diet.
14:39.1
Lalo na kung may edad na.
14:42.1
Usually weight loss ang first sign ng cancer.
14:46.1
Isa pa, mga diabetes.
14:47.1
Weight loss din yan.
14:49.1
Sa tiyan problem,
14:50.1
irritable bowel syndrome.
14:52.1
Makulu lagi ang tiyan.
14:54.1
Sa Japan, 40% may irritable bowel syndrome.
15:03.1
Namamayat din yan ah.
15:04.1
Ang hirap mahuli yung thyroid ah.
15:06.1
Pag meron kang hyperthyroid,
15:09.1
tapos madadiagnose ka,
15:12.1
Maybe take 6 months to 1 year.
15:15.1
yan po masarap sa pagiging doktor.
15:18.1
Kung mahuhuli mo yung sakit.
15:20.1
Like yung mga nanonood na sa video natin.
15:22.1
Marami nagsasabi,
15:23.1
Dok, nalaman ko may diabetes ako.
15:26.1
Napanood ko sa'yo.
15:27.1
Uy, nalaman ko Dok.
15:28.1
May bukol pala ako dito.
15:30.1
Napanood ko sa'yo.
15:31.1
Ay, nagpa-opera na ako sa breast.
15:33.1
Napanood ko sa'yo.
15:34.1
Pwede pala mag-opera.
15:36.1
So, yun ang maganda.
15:38.1
Kaya itong mga symptoms natin,
15:41.1
Change in digestion,
15:42.1
weight loss or weight gain.
15:47.1
Nagbabago yung ugali.
15:49.1
Pag sa mga mas bata,
15:52.1
nagbabago yung mood.
15:56.1
Pwedeng sign ng mental health disorder na ito.
16:01.1
usong-uso talaga.
16:05.1
Pwedeng hindi ganito kalala.
16:07.1
Pwedeng mga personality disorder.
16:10.1
Maraming personality disorder.
16:12.1
Na-discuss ko na iba yung mga.
16:14.1
Merong obsessive-compulsive.
16:17.1
Merong narcissistic.
16:19.1
Maraming may histrionic.
16:20.1
Maraming magaling mag-drama.
16:23.1
Meron talagang may diferentya yung personality.
16:26.1
Nagmo-mood change nila.
16:28.1
Bukod sa mood change,
16:30.1
meron din mga memory problem.
16:34.1
Lalo na sa senior,
16:35.1
medyo nag-iiba-ugali ng senior.
16:38.1
Ingat, baka demensya.
16:40.1
Very common ang demensya sa senior.
16:45.1
Pwedeng Alzheimer's.
16:46.1
Pwedeng naman mild stroke.
16:49.1
basta nagbabago na ugali
16:51.1
ni nanay ni tatay,
16:52.1
hindi pa aamin yan.
16:54.1
Minsan, let's say,
16:56.1
mga sample na mga kakaiba ng demensya.
16:58.1
Let's say, may sapatos
17:00.1
nilagay sa refrigerator.
17:03.1
Yung mga ganyan ba?
17:04.1
Parang yung mga mali na talagang nagawa.
17:06.1
Tapos mag-i-excuse pa.
17:08.1
ay hindi na, na mali lang.
17:10.1
Pero alam mong nag-uumpisa na yung demensya.
17:12.1
Yung mga weird na pangyayari.
17:17.1
Siningit ko na ito. Number 11.
17:18.1
Kasi cardiologist ako eh.
17:20.1
So, yung mga minor chest pain.
17:23.1
Yung mga sakit-sakit sa dibdib.
17:27.1
pagbata pa kayo, masakit ang dibdib.
17:29.1
Siguro okay lang.
17:31.1
Baka nag-break lang sa mga lang loob nyo.
17:34.1
Pero kung lampas kayo 40 years old,
17:37.1
lampas 50 years old,
17:38.1
masakit ang dibdib.
17:43.1
May lahi ng sakit sa puso.
17:45.1
Sumasakit ang dibdib.
17:47.1
Hindi natin masabi.
17:48.1
Baka may mga barabara na sa ugat sa puso natin.
17:52.1
So, yan babantayan din.
17:55.1
Mga tips lang naman to.
17:57.1
Pero kung meron kayong ganito,
17:59.1
pwede naman kayong magpa-check up
18:01.1
sa family medicine.
18:03.1
O, depende sa sintomas mo.
18:05.1
Pwede i-diretso mo na eh.
18:06.1
Kung sa baga, doon ka na sa pulmonologist.
18:09.1
Kung sa puso, doon ka na sa cardiologist.
18:14.1
Doon na sa main problem mo.
18:16.1
Kung sa tiyan, pwede sa gastroenterologist.
18:21.1
ma-check up ka isang beses,
18:23.1
ma-assure natin itong nararamdaman mo,
18:25.1
maaga pa natin ng maaga
18:27.1
at humaba ang iyong buhay.
18:29.1
Sana po nakatulong itong video,
